"Rusiya artıq bu hadisədən müəyyən nəticələr çıxarıb..."

Moderator.az-ın suallarını cavablandıran Azad Vətən Partiyasının sədri Akif Nağı, iyunun 27-dən bəri, yəni Yekaterinburqda həmvətənlərimizə qarşı rəsmi qurumların törətdiyi işgəncə, ölüm və kütləvi həbslərlə nəticələnmiş məlum olaylardan sonra Rusiya və Azərbaycan arasında baş verənlər haqda danışıb, baş verənlərin iki ölkənin münasibətlərinə təsiri, həmin münasibətlərin gələcəyi, həmçinin Rusiyada yaşayan soydaşlarımızın gələcək taleyi barədə fikir və mülahizələrini bölüşüb, Diasporlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin bu istiqamətdə görə biləcəyi tədbirlərlə bağlı təkliflərini irəli sürüb.

-Əlbəttə, Yekaterinburqdakı o qanlı olaylar münasibətlərə mənfi təsir göstərdi. və çox arzuolunmaz bir prosesin başlanğıcı oldu. Hələ də başa düşmək olmur ki, bu hadisələri niyə törətdilər, nəyin intiqamını almağa çalışdılar. Lakin Azərbaycan öz cavablarını verdi və burada da həbslər, ictimai reaksiyalar oldu. Düşünürəm ki, Azərbaycan düzgün mövqe tutdu və Rusiya qarşısında geri çəkilmədi. Dünya da baş verənləri diqqətlə izləyib, postsovet məkanında bir dövlətin Rusiyanın qarşısına çıxdığını gördü. Azərbaycan xalqı öz iradəsini ortaya qoyub və bu, çox önəmlidir...

Xatırladım ki, 1990-cı il faciəli yanvar hadisələrində də Azərbaycan SSRİ-yə qarşı ilk ciddi müqavimət göstərən ölkə oldu. O vaxt da dünya Azərbaycan xalqının cəsarətini izləyirdi. Bu gün də Azərbaycan, 35 il sonra Rusiya qarşısında öz iradəsini bir daha göstərdi. Zənnimcə, Rusiya artıq bu hadisədən müəyyən nəticələr çıxarıb...

-Bəli, doğru qeyd edirsiniz. Rusiyada yaşayan bir çox azərbaycanlı sosial şəbəkələrdə və media vasitəsilə "hər şey qaydasındadır, Azərbaycanlılara qarşı heç bir təzyiq yoxdur" kimi açıqlamalar verirlər. Bu, açıq şəkildə Rusiya hökumətinin ehtiyacıdır, çünki onlar Azərbaycanla münasibətləri normallaşdırmağa çalışırlar. Bu bir növ yaxşı göstəricidir. Amma digər tərəfdən, Azərbaycanın ciddi mövqeləri də mövcuddur. Yekaterinburqdakı hadisələr zamanı iki azərbaycanlı həyatını itirdi, üç nəfər isə ağır xəsarətlərlə xəstəxanaya yerləşdirildi və onların da vəziyyətinin necə olacağı hələ bəlli deyil... Bütövlükdə bu hadisələr Azərbaycan üçün çox çətin və ciddi məsələlərdir. İnsan həyatı qiymətlə ölçülə bilməz və hər bir ölkə üçün belə hadisələr arzuolunmazdır...

- Yekaterinburqdakı faciədən sonra Rusiyanın digər şəhərlərində də azərbaycanlılara qarşı repressiyalar törədilib. Bu haqda nə deyə bilərsiniz?

- Bəli, Yekaterinburqdakı hadisələrdən sonra Rusiyanın digər bölgələrində də azərbaycanlılara qarşı repressiyalar baş verdi. Məsələn, Moskva ətrafında tanınmış Azərbaycan diaspor rəhbərlərindən biri Elşən İbrahimov, heç bir səbəb göstərilmədən vətəndaşlıqdan məhrum edildi və ona vaxt qoyuldu ki, Rusiyanı tərk etsin. Nəticədə o Bakıya gəlməli oldu. Halbuki, Elşən İbrahimov həm Azərbaycan, həm də Rusiyanın maraqlarına xidmət edirdi. Yaxşı ki, bu günlərdə Rusiya jurnalisti Aleksandr Nevzorov öz video-çarxında Elşən İbrahimov kimi şəxsləri müdafiə edərək, bu cür insanları hədəf almağın düzgün olmadığını bildirdi. Rusiya hökuməti bu qərarları təkrar nəzərdən keçirməlidir...

-Yekaterinburqda baş verən hadisələr və sonrasındakı qərarlar göstərir ki, Rusiya Azərbaycanın üzərinə hücuma keçib. Bu, 1990-cı ilin yanvarında rus qoşunlarının Bakıya girməsi ilə bənzər bir vəziyyət yaradır. Rusiya o zaçam olduğu kimi, indi də Azərbaycanı öz nəzarətinə qaytarmağa çalışır. Ancaq Azərbaycan xalqı bir daha öz iradəsini ortaya qoydu. 20 Yanvar hadisələrində Azərbaycan xalqı heç bir şəkildə geri çəkilməyəcəyini göstərdi və bu, bu gün də Kremldəkilərə bir mesajdır: Azərbaycanın xalqının iradəsini sındırmaq mümkün deyil...

-Düşünürəm ki, Azərbaycan dünya səhnəsində öz mövqeyini daha da gücləndirəcək. Azərbaycan xalqı və dövləti Rusiyanın qarşısında geri çəkilməyəcək və bu da digər ölkələrə nümunə olacaq. Rusiya öz mövqeyini təkrar nəzərdən keçirməli və Azərbaycanın iradəsi ilə hesablaşmalıdır...

-Təbii ki, Rusiya ilə münasibətlərimizin gələcəyi narahat edir, maraqlandırır hər kəsi... Rusiya böyük bir qonşumuzdur və Azərbaycan üçün böyük bir bazardır. Neftimizin xeyli bir hissəsi xaricə Rusiya ərazisi vasitəsilə Novosibirsk neft kəməri ilə çıxarılır. Rusiyanın da marağı var ki, öz ucuz neftini aşağı qiymətə Azərbaycana satsın. Yəni, arada ticari əlaqələr də var və hər iki ölkə qarşılıqlı şəkildə həmin ticari əlaqələrdən mənfəət götürür. Digər istiqamətlərdə də əməkdaşlıq mövcuddur və bu münasibətlərin nəyin bahasına olursa-olsun saxlanması Azərbaycanın da, Rusiyanın da marağındadır. Və hesab edirəm ki, bu iqtisadi maraqlar ən azından məcbur edəcək ki, Rusiya Azərbaycanla münasibətlərini düzəltsin və hər iki tərəf bunda maraqlı olduğundan münasibətlər tədricən yaxşılaşacaqdır...

Bununla belə, hər iki tərəf, ilk növbədə də Rusiya baş verənlərdən özü üçün nəticə çıxarmalıdır. Rusiyada yaşayan həmvətənlərimizin taleyi isə, əlbəttə ki, hər birimizi narahat edən bir məsələdir. Xaricdə yaşayan hansısa etnik azərbaycanlı hansısa bir ölkənin vətəndaşı olsa da, olmasa da, onun vəziyyəti, ona olan hər hansı təzyiq-filan cəmiyyət olaraq da, dövlət olaraq da bizi narahat edəcək....

-Əlbəttə. İndən belə ilk növbədə Dövlət Diaspor Komitəsinin üzərinə ağır işlər düşür. Hesab edirəm ki, Diaspora Komitəsi Rusiyadakı Azərbaycanlara qarşı bu təzyiqlərin qarşısını almaq üçün nə etmək lazım olması haqda kompleks bir proqram hazırlayıb ortaya qoymalıdır. Mən təəssüf edirəm ki, indiyədək qədər Rusiyada baş verənlərlə bağlı Diaspora Komitəsinin səsini eşitməmişik biz. Özü də həmin hadisələr bu gün baş verməyib. Bildiyimə görə, ən azı son iki ildə Rusiyanın müxtəlif yerlərində Azərbaycanlara, xüsusilə diaspor fəallarına qarşı, diaspor rəhbərlərinə qarşı çox böyük təzyiqlər var...

Bundan əvvəl Arxangelsk, Pyatiqorsk və Yaroslavldakı Azərbaycan diaspor rəhbərlərinə qarşı təzyiqlər olmuşdu. Yəni bu cür hərəkətlər artıq gedir son iki ildə. Haqsız yerə Azərbaycan diaspor fəalları həbs edilir. Öncə dediyim kimi, son olaraq Elşən İbrahimovun həbsi heç bir ölçüyə sığmır. Bütün bunlara Diaspor Komitəsi kompleks şəkildə yanaşmalı, Rusiya hökuməti qarşısına məsələ qoymalıdır ki, bu cür təzyiqlərdən geri çəkilsinlər...

Əks halda hesab edirəm ki, əgər Azərbaycan diaspor təşkilatlarına təzyiqlər davam edəcəksə, Azərbaycanda Rus icması deyilən bir qurum var və ona çox böyük, rahat şərait yaradılıb- onların da fəaliyyəti yoxlanılmalıdır. "Rus Evi"nin və "Sputnik-Azərbaycan"ın məlum "nümunə"lərindən dərs çıxarıb, on illərdir Milli Məclis kreslosunda əyləşmiş Mixail Zabelinin rəhbərlik etdiyi Rus icmasının da Azərbaycanın onlara yaratdığı bu şəraitdən yararlanaraq əslində nə ilə məşğul olmalarını yoxlamaq lazımdır...

Bundan əlavə, Kremldə əyləşənlərin diqqətinə bir məqam da çatdırılmalıdır ki, Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların böyük bir hissəsi Rusiya vətəndaşıdırlar. Və onlar kimi Rusiya vətəndaşı olmayanlar, yaxud müvəqqəti oturum hüququ alanlar, müvəqqəti yaşayış və iş icazələri olanlar da özləri, ailələri ilə bir yerdə artıq Rusiyada yaşayan şəxsdirlər, insandırlar. Onlara qarşı da hər hansı ayrı-seçkiliyə yol verilməməlidir. Orada yaşayan ruslar və digər millətlər kimi, azərbaycanlılar da Rusiyanın sahibi hesab olunmalı və ruslar qədər onların da haqq və hüquqları qorunmalıdır. Həm də ona görə ki, Rusiya, Azərbaycan da daxil olmaqla 15 respublikanın və 100-dən çox millətin bir yerdə qurduğu və qoruduğu Sovet İttifaqının varisidir. Və həmin SSRİ-nin Hitler faşizmindən müdafiə olunması uğrunda 300 mindən çox azərbaycanlı canını fəda edib, bir o qədər insanımızın qanı tökülüb...