Türkiyə yeni Konstitusiyaya doğru: Fərqli qütblər, təzadlı yanaşmalar - TƏHLİL
Tarix: 6-02-2021, 07:59 | Çap et
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ölkədə yeni konstitusiyanın hazırlana biləcəyini deyib. Bildirib ki, Türkiyənin yeni konstitusiyasını müzakirə etmək vaxtı çatıb: “Biz buna qarşıdakı dövrdə başlaya bilərik. Proses şəffaf şəkildə həyata keçirilməli və son mətn xalqın qərarına əsasən təqdim edilməlidir”.
Söhbət hansı dəyişikliklərdən gedə bilər və hansı dəyişikliklərə ehtiyac var? Yeni Türkiyə Konstitusiyasında nələr əksini tapacaq?
Mövzunu AYNA-ya şərh edən Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı politoloq, “TRT World” telekanalının siyasi analitiki Turan Qafarlının sözlərinə görə, hazırkı Türkiyə Konstitusiyası 1981-ci il dövlət çevrilişdən sonra hazırlanıb və bir neçə dəfə referendumlar vasitəsi ilə dəyişikliyə məruz qalıb: “Əlbəttə ki, Türkiyənin yeni Konstitusiyasını müzakirə etmək və həmişə bu cür müzakirələrə açıq olmaq lazımdır. Bu dəyişikliklər, əsasən ondan ibarət ola bilər ki, Türkiyədə partiyalar haqqında qanun yenidən dəyişilsin, yaxud partiyaların siyasi fəaliyyətləri yenidən nizamlansın və s. Çünki Türkiyədə daha demokratik Konstitusiyanın formalaşmasına hər zaman ehtiyac var və və olacaq”.
“Ancaq bundan əvvəl bir məsələyə baxmaq lazımdır. Məsələn, Türkiyənin hazırkı Konstitusiyası nə qədər mükəmməldir, çatışmazlıq varmı, şərtlərinə nə qədər əməl edilir, yaxud bütün funksiyalar həyata keçirilirmi? Çünki Konstitusiyanın bütün funksiyaları yerinə yetirilsə, yeni Konstitusiyaya da ehtiyac olmaz. Düşünürəm ki, bu məsələlər də müzakirə edilməlidir”, - şərhçi bildirib.
“Digər tərəfdən, bəzi müxalifət partiyaları Konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı açıqlamaya belə arqument gətirirlər ki, hal-hazırda iqtidar və onun ittifaqı istənilər səs limitini yığa bilmir və ona görə növbəti seçkilərdə çətinə düşə bilər ki, səs limitlərinin aşağı endirilməsi üçün Konstitusiyaya dəyişiklik edilə bliər. Həmçinin, müxalif qruplar bu məsələnin gündəmi dəyişmək üçün də ortaya atıldığını iddia edir və əsas problemlərin, əslində Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın inkifaf etdirilməsi ilə bağlı olduğunu deyirlər. Təbii ki, bütün bu fikirlər fərqli siyasi qrupların baxış bucağıdır və düşünürəm ki, hər biri müzakirə edilməlidir”, - Qafarlı vurğulayıb.
O, yeni Konstitusiyanın Türkiyə hökumətinin demokratikləşmə paketi ilə bağlı olub-olmamasına da toxunub: “Məlumdur ki, Bayden Administrasiyası hakimiyyətə gələndə Türkiyə hökuməti onların gəlişinə hazırlaşdığını və Bayden Administrasiyası ilə işləməyə maraqlı olduğunu demişdi. Əlbəttə ki, istənilən hökumət Amerika Birləşmiş Ştatları ilə yaxşı münasibət qurmağa çalışar, üstəlik, bu, yeni və yeni fikirlər gətirən iqtidardırsa. Bu baxımdan da heç bir hakim qüvvə Bayden hakimiyyəti ilə düşmən olmaq istəməz”.
“Lakin mən düşünmürəm ki, bu, birbaşa Bayden hakimiyyəti və onun demokratikləşmə paketi ilə bağlıdır. Çünki Türkiyə hakimiyyəti və vətəndaşları, onsuz da hazırkı Konstitusiyaya əməl etsə, heç bir dəyişikliyə ehtiyac olmaz və Türkiyə çox gözəl bir vəziyyətdə olar. Yəni, Türkiyənin hazırda əsas problemi Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və onun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı ortaya çıxan əngəllərdir. Təbii ki, Türkiyəyə hər zaman demokratik Konstitusiya lazım olduğu üçün, gələcəkdə də Konstitusiyanı dəyişməyə ehtiyac olacaq”, - həmsöhbətimiz qeyd edib.
Ekspert digər bir məqama da diqqət çəkib: “Çox vaxt bu cür məsələlərin, əsasən gündəmi dəyişməyə hesablandığı vurğulanır. Ona görə də Konstitusiyaya tam mənası ilə əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlərin həll olacağı və yalnız bundan sonra yeni Konstitusiyaya ehtiyac olacağı deyilir. Çünki hal-hazırda Türkiyə cəmiyyəti, onsuz da bir çox qütblərə ayrılıb və hər seçki, hər referendum, hər konstitusiya bu cəmiyyəti daha da parçalayır. Lakin bu gün ayrılığa yox, birliyə ehtiyac var. Ona görə də bu birliyi təmin etmədən yeni Konstitusiya dəyişikliyinə getmək, seçki keçirmək yeni provokasiyalara və dolaysı ilə yeni parçalanmaya yol aça bilər ki, bu da hazırkı probemləri daha da artıra bilər. Həmçinin, dollar qalxa, Türk lirəsi enə, iqtisadiyyat daha da eniş edə bilər. Ona görə də əvvəlcə həll edilməsi vacib olan başqa problemlər həll edilməldir deyə düşüşünürəm. Çünki bir daha təkrar edirəm, hal-hazırkı Konstitusiyaya əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlər həll edilə bilər”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Prezident İlham Əliyevin Zirvə görüşü: - Avropa liderləri Azərbaycanın yeni siyasi reallıqlarını qəbul edir
Bu gün, 18:03 |
|
|
|
| • Ermənilər daha bir mahnımızı oğurladı - Xalq artistindən reaksiya (VİDEO)
Bu gün, 17:47 |
|
|
|
| • Elçin Quliyev generalı işdən çıxardı
Bu gün, 17:44 |
|
|
|
| • Lavrov və Rubio Rusiya-Ukrayna danışıqlarını müzakirə edib - FOTO
Bu gün, 17:40 |
|
|
|
| • Qubada yaşayış evi sürüşmə təhlükəsi ilə ÜZ-ÜZƏ – Qəzalı ev niyə təmir olunmur?
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
| • Rusiya ilə bundan sonra NƏ OLACAQ?
Bu gün, 12:28 |
|
|
|
| • Bakı bunu tələb edir – Putin Paşinyana ona görə qəzəbləndi
Bu gün, 12:18 |
|
|
|
| • “Tərtər işi”nə görə Ali Məhkəməyə müraciət EDİLDİ - DETALLAR
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • “Mən o kişiyə qulaq asdım, hərəkəti pis hərəkətdir” - Ağsaqqal deputat
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
| • Sabiq məhkəmə sədrinə 4615 manat pensiya hesablandı - Narazı qaldı
Bu gün, 12:04 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı aşpaz və kuryer adam OĞURLADI - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • Paytaxtda növbəti genişmiqyaslı təmizlik işləri aparılıb - FOTO
Bu gün, 11:26 |
|
|
|
| • Qriqoryan Tehranda Əraqçı ilə görüşüb – Ermənistan-İran xəttində yeni mesajlar
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
| • İstanbulda nəticəsiz görüş və ya “biz ancaq ABŞ-la danışa bilərik”
Bu gün, 11:21 |
|
|
|
| • “Putinin tankları palçığa batmasaydı, 5 saata Kiyevdə olardılar” - Tramp
Bu gün, 11:13 |
|
|
|
| • Putin Trampla görüşənədək məsələni həll etməlidir: İki yoldan biri ilə - ŞƏRH
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
| • "O çörək sənə zəhər olsun"
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • “Sülh müqaviləsi imzalanandan sonra Rusiyanın 102-ci bazası Ermənistandan çıxarılacaq...”
Bu gün, 10:57 |
|
|
|
| • Paşinyanın azərbaycanlılara dediyi sözlər – Yeni olan yeganə şey…
Bu gün, 10:35 |
|
|
|
| • “Vopşe”, “tak çto”, “znaçit” kimi sözləri dilimizin lüğətinə daxil etməliyik - Nizami Cəfərovdan ABSURD TƏKLİF
Bu gün, 10:27 |
|
|
|
| • İsrail Bakıda Türkiyə rəsmiləri ilə görüşən generalın adını açıqladı - “Times of İsrael”
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • Azərbaycanın beton şirkəti - MƏNFƏƏT VƏ ZƏRƏRİNİ BÖLÜŞDÜRÜR
Bu gün, 10:20 |
|
|
|
| • "Qaradağ" ASC səhmdarlarını yığıncağa - DƏVƏT EDİR
Bu gün, 10:18 |
|
|
|
| • “Montin Bazar” ASC səhmdarlarının illik ümumi yığıncağı keçiriləcək
Bu gün, 10:15 |
|
|
|
| • “Gorgiyev lenti” taxıb boy-boy şəkil çəkdirən ağsaqqalların yaddaşı da “gedib” - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 10:10 |
|
|
|
| • Ədalət partiyası yeni sədr SEÇƏCƏK
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
| • Füzuli sakinin əmlakına ziyan vuran şəxs 10 manat cərimələndi - MƏHKƏMƏ
Bu gün, 09:50 |
|
|
|
| • Azərbaycanın əsas sülh şərti dəyişməz qalır... - ONA GÖRƏ DƏ...
Bu gün, 09:49 |
|
|
|
| • Tirana sammiti: Bakının diplomatiyasının zəfəri - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 09:35 |
|
|
|
| • Bəstəkar Aygün Səmədzadə Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub - ƏMR
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
| • Rusiyadan postsovet xalqlarına qarşı daha bir amansız addım gəlir: - "Rus dili imtahanından keçə bilməyən miqrant uşaqları sürgün edilsin!.."
Bu gün, 09:13 |
|
|
|
| • Ərdoğan Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanan üç sənədi təsdiqlədi
Bu gün, 09:09 |
|
|
|
| • Azərbaycanda belə hadisə olmamışdı: ilk dəfədir – Şagirdlər…
Bu gün, 09:07 |
|
|
|
| • Demokrat prezidentin gəlişi ilə Ağ Ev hökumətinin əvvəlki siyasətə qayıdışı mümkündürmü? - Bakıdan gözlənti
Bu gün, 09:03 |
|
|
|
| • Ağ Ev “Moody's”in ABŞ-nin reytinqini aşağı salmasını şərh edib - "Politico"
Bu gün, 08:57 |
|
|
|
| • Peşə Təhsilində səssiz, imtahansız təyinat? – Direktor postuna “sürpriz” adam
Bu gün, 08:56 |
|
|
|
| • Separatçıların ofisi də bağlanacaqmı...
Bu gün, 08:46 |
|
|
|
| • BDU-nun Faydalı qazıntılar muzeyinin BP və tərəfdaş şirkətlərin dəstəyi ilə əsaslı təmirdən sonra açılış mərasimi - FOTO
Bu gün, 08:42 |
|
|
|
| • Memiş Bakıda, Qriqoryan Tehranda: Səhnə arxasında Zəngəzur? - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 08:36 |
|
|
|
| • "Belə qaniçən olmaq lazım deyil..." - NARAZILIQ!
Bu gün, 08:30 |
|
|
|
| • "İşçilər buna niyə nəzarət etmir?!" - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 08:17 |
|
|
|
| • Rusiyanın işğalı rəsmiləşdirəcək ABSURD SÜLH ŞƏRTLƏRİ - SİYAHI
Bu gün, 08:07 |
|
|
|
| • Xaricdəki müxalifəti Fuad Muradov HİMAYƏ EDİR? - BU DA FAKT...
Bu gün, 06:48 |
|
|
|
| • "Real müxalifət yoxdur deyənlər, özləri hansı real nəticələr əldə etdiklərini sadalaya bilirlərmi?" - deputat
Bu gün, 06:40 |
|
|
|
| • Paşinyanın SÜLH FIRLATMASI - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 06:36 |
|
|
|
| • “İbrahim anlaşması”nın imzalanması məsələsi elə də çətin bir məsələ deyil - ÇÜNKİ...
Bu gün, 05:45 |
|
|
|
| • Güney Qafqazda sülh: Nə qədər REALDIR? - AKTUAL
Bu gün, 05:41 |
|
|
|
| • Nazir bu dövlət qurumuna YOXLAMA TÖKÜB - İDDİA
Bu gün, 05:32 |
|
|
|
| • Deputat İmamverdi İsmayılov spikerin 'gözünə girir', yoxsa fitrəti 'zaydır'? - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 05:25 |
|
|
|
| • Vətən uğrunda savaşa qatılsa da... - GİLEY
Bu gün, 05:21 |
|
|
|
|
