Nigar ÖGEDAY
Tarix: 21-04-2025, 12:41 | Çap et
 Görünməz Güc: Çin, Amerika və Dünyanı Səssizcə Necə Əsir Alır?
Forbes jurnalının son hesabatı, Amerikanın müdafiə sənayesində Çin istehsalı komponentlərin nə qədər həlledici rol oynadığını bir daha sübut etdi. ABŞ Silikon Vadisi, PUA (pilotsuz uçuş aparatı) texnologiyalarında önə çıxmaq istəsə də, hava gövdəsindən kameralara, batareyalardan ekranlara qədər demək olar ki, hər hissə Çində istehsal olunur. Viper adlı hücum PUA-sında Çin mühərriklərinin istifadə olunması ilk olaraq inkar edilsə də, daha sonra etiraf edildi. Anduril şirkətinin rəhbəri videoya baxaraq “Bəs hava gövdəsi haradandır?” sualını verəndə, sistemin tam olaraq Çin parçaları üzərində qurulduğu ortaya çıxdı. Bəs bu təkcə PUA-larla məhdudlaşırmı? Əsla. Çinin qlobal gücü yalnız istehsalla deyil, strateji səssizliklə inkişaf edir. Tramp dövründə “Əvvəl Amerika” şüarı ilə daxili istehsala dönüş cəhdi oldu. Lakin indi görünür ki, bir çox kritik sahələrdə Çin, ABŞ-ı sistemli şəkildə özündən asılı vəziyyətə salıb. ABŞ-ın bir çox texnoloji şirkəti, o cümlədən Apple, Tesla, Nvidia, Intel – hamısı ya istehsal, ya da təchizat baxımından Çinə birbaşa və ya dolayı şəkildə bağlıdır. Bu asılılıq yalnız texnologiya ilə bitmir: Dərman sənayesi – ABŞ-da istifadə olunan bəzi əsas antibiotiklərin maddələri yalnız Çində istehsal olunur. Nadir torpaq elementləri – Elektronika, silah texnologiyaları və hətta yaşıl enerji sistemləri üçün həyati əhəmiyyət daşıyan bu elementlərin %80-dən çoxu Çindən gəlir. Çip istehsalı və qablaşdırma – Çox sayda çipin son mərhələləri Çin və Tayvan ətrafında tamamlanır. ABŞ-ın keçmiş Milli Təhlükəsizlik Şurası üzvü Josh Steinman deyir: “Biz rəqib olaraq gördüyümüz dövlətə kritik sahələrdə demək olar ki, tam asılıyıq.” Bu nə deməkdir? Bir gün Çin “İxracı dayandırıram” desə, Amerika iqtisadiyyatının və hərbi gücünün təkərləri dönməyə bilər. Yatırımçılar xəbərdarlıq edir: “Kəskin şəkildə ayrılmaq ABŞ texnologiya sektorunu çökdürər.” Forbes-in bu xəbəri, buz dağının yalnız görünən ucudur. Çin, rəqəmsal ipək yolu ilə Asiyadan Afrikaya, Avropadan Latın Amerikasına qədər bütün bölgələrdə infrastruktur, kredit və texnologiya ilə təzyiq gücü yaradır. Çoxu hələ də bunun fərqində deyil. Çin bir qapalı qutu kimidir. Daxilinə girə bilməzsən, ancaq içindən dünyaya yayılan təsiri hər gün artır. Təkcə iqtisadi güc deyil, strateji sabitlik və texnoloji gələcək də Pekin hökumətinin barmaqları arasında formalaşır. Amerika bir tərəfdən Rusiyanı zəiflətmək üçün milyardlarla dollar xərcləyir, digər tərəfdən isə sistemini Çin istehsalına təslim etmiş vəziyyətdədir. Bu paradoksal durumun gələcəkdə nə kimi qırılmalar doğuracağını isə zaman göstərəcək. Çinin “səssiz istilası” artıq başlamışdır. İndi sual budur: Qərb bu istilanı nə zaman və necə anlayacaq?


|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Ramiz Mehdiyev bu cinayətləri tək törətməyib! - Adlar AÇIQLANDI
Bu gün, 12:29 |
|
|
|
• Əliyev onunla danışdı, İrəvana şad xəbər verildi – 33 il sonra təkrar başlayır
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
• YAP Ramiz Mehdiyevlə bağlı QƏRAR VERƏCƏK... - "MÜTLƏQ..."
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
• Tramp poster yaydı: - Tramp poster yaydı:Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibə…
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
• Xəritə yayıldı: bu ərazilər Azərbaycan və Türkiyəyə verilir - Geqamyan
Bu gün, 12:13 |
|
|
|
• Rüfət Həsənova SOCAR-da yeni vəzifələr verildi - ƏMR
Bu gün, 12:09 |
|
|
|
• Ramiz Mehdiyevin bankının taleyi: Qaranlıqdır... - ŞƏRH
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
• Böyük Britaniya Azərbaycan və Ermənistanla münasibətləri normallaşdırır - Görünəni budur ki...
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
• "“Ağsaqqalı” təbrik edirəm! Düşərli olsun.." - Keçmiş icra başçı Ramiz Mehdiyevə SÖZ ATDI...
Bu gün, 11:59 |
|
|
|
• Əflatun Amaşova yeni vəzifə verildi - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
• Azərbaycanlı "qanuni oğru" HƏBS OLUNDU
Bu gün, 11:55 |
|
|
|
• Məşhur general işdən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 11:50 |
|
|
|
• Feyziyev indi də Naxçıvanda ARANI QATMAQDADIR... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
• Azərbaycanda banklar gəlir və zərərlərini açılqayıb - SİYAHI
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
• Mehdiyevlərin bankı yalan məlumat yayıb: Gizlətməyə çalışırlar? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
• “Ənvər Həsənov Fəxri Xiyabanda dəfn olunmayıbsa, ona qəbirüstü abidə qoyulmamalıdır?” - Şeyx Əbdüldən ETİRAZ
Bu gün, 11:23 |
|
|
|
• Mehdiyevin həbsi: Evini kəşfiyyat qərargahına çevirib? - Açıqlama
Bu gün, 11:20 |
|
|
|
• Ermənistanda keşiş həbs olunub, II Qareginin qohumunun evində axtarış aparılıb
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
• "Dövlətə xəyanət və çevriliş cəhdi çox ciddi məsələdir" - Misir Mərdanov Ramiz Mehdiyevdən DANIŞDI
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
• Naxçıvanda təhsil naziri ÖZÜNÜ PADŞAH HESAB EDİR... - GÖRÜNƏNİ BUDUR...
Bu gün, 11:04 |
|
|
|
• AÇG və "Şahdəniz"dən indiyədək hasil olunan neft və qazın həcmi açıqlanıb
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
• AZƏRİQAZ-da Əmək Məcəlləsini HƏRLƏYƏN YOXDUR... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
• Qaluzin çalışır ki... - AKTUAL
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
• Ramiz Mehdiyevin öldürülməsinə imkan verməyin... - Hüquqşünasdan ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 10:44 |
|
|
|
• İŞİD-ə qarşı ƏMƏLİYYAT: iki azərbaycanlı axtarışa verildi - DETALLAR
Bu gün, 10:41 |
|
|
|
• Rövşən Nəcəflə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarına ÇAĞIRIŞ EDİLDİ - "Onları bu yaşda kim işə qəbul edəcək?"
Bu gün, 10:36 |
|
|
|
• Mehdiyevin AMEA-dakı UZANTILARI NƏ OLACAQ? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 10:27 |
|
|
|
• Rusiyanın tez-tez Xəzər mövzusuna qayıtmasının bir səbəbi var... - o da...
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
• Kobaxidze ATƏT sədri ilə görüşünü ləğv edib - KİV
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
• Xalq artisti Ramiz Quliyev vəfat edib
Bu gün, 10:15 |
|
|
|
• Sabunçuda Qarabağ Qazisinin GÜNÜNÜ QARA EDİBLƏR... - "Bəlkə Sabunçuda başqa qanunlar var..."
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
• 33 yaşlı kişi 11 yaşlı qıza təcavüz etdi - Gəncədəki dəhşətli cinayətin TƏFƏRRÜATI
Bu gün, 09:55 |
|
|
|
• “Universitetə attestatla qəbul etdirəcəm” deyərək dələduzluq etdi - QƏRAR
Bu gün, 09:52 |
|
|
|
• “Blokda olan kartımdan pul oğurlayıblar” - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
• ATƏT rəhbəri Gürcüstandakı etiraz aksiyasına qatıldı - "Onların demokratiya, söz azadlığı və fundamental insan haqları hüququ var..."
Bu gün, 09:49 |
|
|
|
• On bir il əvvəl arvadını öldürdü, həbsdən çıxıb onunla münasibətlərindən şübhələndiyi kişini qətlə yetirdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:47 |
|
|
|
• "İzmir Restoran" qalmaqallı məhkəmə prosesində yenidən uduzdu
Bu gün, 09:42 |
|
|
|
• Zaur Baxşəliyev efirdəki bu sözünə görə məhkəmədə ifadə verdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:34 |
|
|
|
• ABŞ Yaxın Şərqə gətirdiyi silahları İrana qarşı yönəldəcək - Hərbi ekspert
Bu gün, 09:30 |
|
|
|
• “Zabrat Maşınqayırma Zavodu”nun nizamnamə kapitalından 1,8 milyon manat - GERİ GÖTÜRÜLÜR
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
• Kremldən idarə olunan revanşistlər nəyə nail ola biləcəklər - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 09:18 |
|
|
|
• Ramiz Mehdiyev özü ilə HANSI MƏMURU APARACAQ? - AKTUAL
Bu gün, 09:07 |
|
|
|
• Fuad Nəcəfli ilə Vasif Talıbovun FƏRQİ NƏ OLDU Kİ:" `Onlara vətən xaini de, işə xitam verdirək...` - NAXÇIVAN DÜZƏLMİR Kİ, DÜZƏLMİR...
Bu gün, 09:04 |
|
|
|
• Daha bir bankın taleyi SUAL ALTINDADIR - Rəqəmlər başqadır, amma...
Bu gün, 08:57 |
|
|
|
• Rəsmi Bakı bir daha öz böyüklüyünü dünyaya nümayiş etdirdi - Yeni Dehli bunu necə qiymətləndirəcək?
Bu gün, 08:50 |
|
|
|
• Tramp bu gün FTB direktoru ilə mətbuat konfransı keçirəcək
Bu gün, 08:48 |
|
|
|
• Türkiyədə qərar: Azərbaycanlılar hansı üstünlüklər qazandı? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 08:02 |
|
|
|
• Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinin yeni direktoru kim olacaq? - Deyilənə görə...
Bu gün, 07:59 |
|
|
|
• Daha bir tarixi ev MƏMUR HƏDƏFİNDƏ - Yasamalda ÖZBAŞINALIQ
Bu gün, 07:49 |
|
|
|
• Agentlik iş təklif etsə də... - GİLEY
Bu gün, 07:45 |
|
|
|
|