Ramiz Mehdiyev bu cinayətləri tək törətməyib! .....                     Əliyev onunla danışdı, İrəvana şad xəbər verildi .....                     YAP Ramiz Mehdiyevlə bağlı QƏRAR VERƏCƏK... .....                     Tramp poster yaydı: .....                     Xəritə yayıldı: bu ərazilər Azərbaycan və Türkiyəyə verilir .....                     Rüfət Həsənova SOCAR-da yeni vəzifələr verildi .....                     Ramiz Mehdiyevin bankının taleyi: Qaranlıqdır... .....                     Böyük Britaniya Azərbaycan və Ermənistanla münasibətləri normallaşdırır .....                     "“Ağsaqqalı” təbrik edirəm! Düşərli olsun.." .....                     Əflatun Amaşova yeni vəzifə verildi .....                     Azərbaycanlı "qanuni oğru" .....                     Məşhur general işdən azad edildi .....                     Feyziyev indi də Naxçıvanda ARANI QATMAQDADIR... .....                     Azərbaycanda banklar gəlir və zərərlərini açılqayıb .....                     Mehdiyevlərin bankı yalan məlumat yayıb: Gizlətməyə çalışırlar? .....                     “Ənvər Həsənov Fəxri Xiyabanda dəfn olunmayıbsa, ona qəbirüstü abidə qoyulmamalıdır?” .....                     Mehdiyevin həbsi: Evini kəşfiyyat qərargahına çevirib? .....                     Ermənistanda keşiş həbs olunub, .....                     "Dövlətə xəyanət və çevriliş cəhdi çox ciddi məsələdir" .....                     Naxçıvanda təhsil naziri ÖZÜNÜ PADŞAH HESAB EDİR... .....                     AÇG və "Şahdəniz"dən indiyədək hasil olunan neft və qazın həcmi açıqlanıb .....                     AZƏRİQAZ-da Əmək Məcəlləsini HƏRLƏYƏN YOXDUR... .....                     Qaluzin çalışır ki... .....                     Ramiz Mehdiyevin öldürülməsinə imkan verməyin... .....                     İŞİD-ə qarşı ƏMƏLİYYAT: iki azərbaycanlı axtarışa verildi .....                     Rövşən Nəcəflə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarına ÇAĞIRIŞ EDİLDİ .....                     Mehdiyevin AMEA-dakı UZANTILARI NƏ OLACAQ? .....                     Rusiyanın tez-tez Xəzər mövzusuna qayıtmasının bir səbəbi var... .....                     Kobaxidze ATƏT sədri ilə görüşünü ləğv edib .....                     Xalq artisti Ramiz Quliyev vəfat edib .....                     Sabunçuda Qarabağ Qazisinin GÜNÜNÜ QARA EDİBLƏR... .....                     33 yaşlı kişi 11 yaşlı qıza təcavüz etdi .....                     “Universitetə attestatla qəbul etdirəcəm” deyərək dələduzluq etdi .....                     “Blokda olan kartımdan pul oğurlayıblar” .....                     ATƏT rəhbəri Gürcüstandakı etiraz aksiyasına qatıldı .....                     On bir il əvvəl arvadını öldürdü, həbsdən çıxıb onunla münasibətlərindən şübhələndiyi kişini qətlə yetirdi .....                     "İzmir Restoran" qalmaqallı məhkəmə prosesində yenidən uduzdu .....                     Zaur Baxşəliyev efirdəki bu sözünə görə məhkəmədə ifadə verdi .....                     ABŞ Yaxın Şərqə gətirdiyi silahları İrana qarşı yönəldəcək .....                     “Zabrat Maşınqayırma Zavodu”nun nizamnamə kapitalından 1,8 milyon manat .....                 

Elbəyi HƏSƏNLİ
Tarix: 21-04-2025, 12:44 | Çap et
Elbəyi HƏSƏNLİ
Hakan Fidan-Ərdoğanın sirr dağarcığı: "Uzun boylu kubar, casus-diplomat”


Rusiyada post-Putin, Türkiyədə isə post-Ərdoğan dönəminə hazırlıq gedir. Həm yerli, həm də beynəlxalq mediada xələflər haqqında müxtəlif məlumatlar yayır. Bu yazıda post-Ərdoğan dövründə Türkiyəni yönəldəcəyi ehtimal olunan birisində söhbət açacağıq.
Türkiyənin “duvarenglish.com” saytı hələ 2023-cü ilin sentyabrında bu məsələyə toxunmuşdu. Nuray Babacan o vaxt belə yazmışdı: “Partiya daxilində prezident Ərdoğandan sonra növbəti AKP lideri kimi əsasən üç nəfərin adı çəkilir: Ərdoğanın kürəkəni və Baykarın ortağı Səlcuq Bayraktar, xarici işlər naziri Hakan Fidan və millət vəkili, keçmiş daxili işlər naziri Süleyman Soylu”. Yazar onlardan yalnız Süleyman Soylunun xalq arasında populyar olduğunu vurğulayır. Ancaq bu da faktdır ki, Qərb və Rusiya mediasında Ərdoğanı əvəz edəcək şəxs kimi Hakan Fidanın adı sıx-sıx çəkilir.
Elə oradan başlayaq ki, Nuray xanımın sözügedən məqaləsində deyir ki, cənab Fidan hərbçi olaraq “kəşfiyyat şefi” kimi uğur qazanıb. Bu uğurun sivil siyasətə transformasiyası isə onu bu rəqabətdə xeyli irəli çıxarda bilər. Proseslərin gedişi gösrtərir ki, bu proqnoz sürətlə reallaşır. Cənab Fidan artıq Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) lideri və Türkiyə prezidenti kimi Tayyib Ərdoğanın mümkün varisi kimi görünür.
Ona görə də bu yazıda Hakan Fidan fenomeninin bəzi xüsusiyyətlərinə diqqət edəcəyik.
Hakan Fidan (1968) 2023-cü ilin iyun ayından Türkiyənin xarici işlər naziri vəzifəsini icra edir. Əslində isə o, diplomatik aləmə yad fiqur deyildi. Hakan Fidan hələ 2007-ci ildə Baş nazirin xarici siyasət və beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə müavini vəzifəsinə təyin olunub. O, 2010-2023-cü illər arasında MillГ® İstihbarat Teşkilatının (MİT. 1965-ci ildə yaranıb) direktoru olub. O, bu vəzifəyə təyin olunmuş ən gənc (42 yaşında) məmur sayılır. ABŞ-ın nüfuzlu “Forbes” yarnalı belə yazır: “Fidanın rəhbərliyi altında və Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın dəstəyi ilə MİT kəşfiyyat məlumatı toplama və təhlil imkanlarını, eləcə də əməliyyat imkanlarını artıraraq dörd dəfədən çox böyüdü”.
O, ata tərəfdən vartolu kürddür, Həsənan tayfasındandır. Onun anası isə Dənizlidən olan türkmən qızıdır. ABŞ-nın Merilend Universitetindən İdarəetmə və Politologiya sahəsində bakalavr dərəcəsi almışdır. Bilkənt Universitetində "Xarici Siyasətdə Kəşfiyyatın Yeri" mövzusunda magistr dərəcəsi almışdır. Hacəttəpə universitetlərində də elmi fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. Almaniyadakı NATO Çevik Reaksiya Korpusunun Qərargahında çalışan Fidan 2003-2007-ci illərdə Baş nazirlik nəzdindəki Türkiyə Əməkdaşlıq və İnkişaf İdarəsinin (TİKA) başçısı oldu. TİKA Türkiyənin yumşaq gücünün artmasında mühüm rol oynayıb. Dünyanın müxtəlif yerlərində müxtəlif inkişaf layihələri həyata keçirməklə Türkiyənin humanitar və məsuliyyətli qlobal aktor kimi imicinin təbliğinə kömək edib. Əsasən türk, Afrika, Yaxın Şərq ölkələri ilə müxtəlif layihələr həyata keçirib.
Almaniyanın məşhur “spiegel.de” saytı 2018-ci ilin sonlarında “Der Mann, der alles über Khashoggis Sterben weiГџ” (Camal Qaşıqçı haqqında hər şeyi bilən adam) adlı məqaləsində yazırdı ki, Hakan Fidan həm də Tayyib Ərdoğanın mühafizəsi ilə bağlı məsləhətçi kimi qismində çalışıb.
Fidan Türkiyənin Bəşər Əsəd rejiminə qarşı döyüşən suriyalı üsyançılara aktiv dəstək verməklə bağlı regional strategiyasının formalaşmasında mühüm rol oynayıb. O, MİT rəhbəri kimi Türkiyənin İsrail və Birləşmiş Ştatlar ilə təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığına önəm verdi. Ancaq İranla da əməkdaşlıq etdi. 2016-cı ildə Türkiyədə hərbi çevriliş cəhdi zamanı Fidan etirazın yatırılmasında Ərdoğana yardımçı olmaqda mühüm rol oynayıb. 2017-ci ilin fevralında Münhen Təhlükəsizlik Konfransı zamanı o, Türkiyədə həyata keçirilən siyasi təmizləmələrdə adı keçən Gülən Hərəkatının tərəfdarı olduğu iddia edilən 300 nəfərin siyahısını Almaniya Federal Kəşfiyyat Xidmətinin (BND) prezidenti Bruno Kala təqdim etdi. O, 2022-ci ilin sentyabrında Bağdadda İraq Parlamentində sünni blokundan Hamis Hancerə ilə bir araya gəldi və İraq prezidenti Baram Salih ilə də görüşdü.
Cənab Fidan Kürdüstan Fəhlə Partiyası (PKK) ilə gizli sülh danışıqlarına cəlb edilmişdi və bu danışıqlara görə 2012-ci ildə dövlət ittihamçısı onun barəsində araşdırma aparmaq istəyirdi. Lakin Rəcəb Tayyib Ərdoğan prosesə müdaxilə etdi və istintaq araşdırmasına imkan vermədi. Daha sonra Abdullah Öcalanla danışıqların aparılması ona həvalə edildi. Qərb mənbələri onu da yazır ki, Tayyib Ərdoğan hökuməti Hakan Fidan üzərindən İranın Qərb sanksiyalarından yayınması və gizli qara bazara yol tapmasına yardım göstərib.
Türkiyə və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının vasitəçiliyi ilə 2022-ci il iyulun 22-də Rusiya və Ukrayna arasında imzalanmış Qara Dəniz Taxıl Təşəbbüsü işində də Hakan Fidan ciddi rol oynayıb. Bu saziş Rusiyanın Ukraynaya hərbi təcavüzü ərzində Ukrayna limanlarından taxıl və ərzaq məhsullarının təhlükəsiz daşınmasını təmin edib.
2023-cü ilin sentyabrında Azərbaycan separatçı və qondarma Artsaxa qarşı anti-terror əməliyyatı həyata keçirdi. Hakan Fidan Azərbaycana diplomatik dəstək verdi və Azərbaycanın hərbi əməliyyatının “əsaslı” olduğunu və “Azərbaycanın öz suveren ərazisində lazım bildiyi tədbirləri gördüyünü” bəyan etdi.
ABŞ hökumətinin Suriya üzrə xüsusi elçisi olmuş Ceyms Cefri Hakan Fidanı “yeni Yaxın Şərqin yeni siması” adlandırıb. Prezident Ərdoğan isə onu “bütün sirlərin qoruyucusu” sayır.
O, İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun elit birliyi olan Qüds Qüvvələrinin komandanı Qasim Süleymani ilə sıx əlaqələr qurub. Hətta 2010-cu ildə ABŞ Fidanı Amerika və İsrailin kəşfiyyat məlumatlarını Tehrana gizli şəkildə ötürməkdə ittiham edib.
Fidan Türkiyənin xarici siyasətinin ən kritik məsələlərinə dərindən bələddir. Və bu amil onun gücünə güc qatır, ona böyük üstünlüklər qazandırır.
Belə görünür ki, Ərdoğan Türkiyənin təhlükəsizlik, iqtisadi və enerji maraqlarını prioritet bildiyi praqmatik yanaşmanı izləyən hazırkı xarici siyasətini davam etdirmək niyyətindədir.
Türkiyə Rusiya ilə Qərb ölkələri arasında geosiyasi maraqlarını tarazlaşdırmaq strategiyasını davam etdirir. Bu kontekstdə Türkiyənin Ukrayna və Kremllə yaxşı münasibətləri var, eyni zamanda Türkiyə Rusiyanı konstruktiv şəkildə əlaqə saxlaya biləcəyi tərəf kimi görür.
Ankara və Moskva “Türk axını” təbii qaz kəməri və Türkiyənin ilk atom elektrik stansiyası kimi infrastruktur təşəbbüsləri üzərindən əməkdaşlıq edir. Türkiyə Rusiyanı Türkiyə vasitəsilə Avropaya bağlayan “Türk axını” boru kəməri ilə Avropanın qaz mərkəzinə çevrilməkdədir. Bu əməkdaşlıq həm də iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin artmasına səbəb olub.
Nəzərə alsaq ki, Fidan uzun müddət MİT-in rəhbəri olub, bu o deməkdir ki, o, daxili, regional və beynəlxalq hadisələrlə bağlı kritik mövzular və məsələlərlə bağlı etibarlı məlumatlar əldə edib. Bu da onu xarici işlər naziri kimi Türkiyənin maraqlarını inkişaf etdirmək üçün unikal bir mövqe qazandırıb.
"Onun bir neçə region ölkəsi ilə yaxınlaşma və normallaşmaya nail olmaq üçün arxa qapı diplomatiyasına cəlb olunması o deməkdir ki, o, öz irsi üzərində dayanacaq və Türkiyənin regional və beynəlxalq oyunçularla əlaqələrini inkişaf etdirəcək. Bəzi regional və ya beynəlxalq məsələlərdə tələb olunan yumşaq və ya sərt diplomatiya olsun, o, bu rolu oynamaq üçün yaxşı mövqedədir".
Hakan Fidan Türkiyənin Qərb tərəfdaşları ilə yaxşı həmsöhbət ola bilər. Türkiyənin kəşfiyyat təşkilatının rəhbəri kimi o, təhlükəsizlik və xarici siyasət məsələləri ilə bağlı geniş biliyə və təcrübəyə malikdir. Elə buna görə də onu “doktor Fidan” adlandıranlar da az deyil.
Fidan siyasi vəzifəyə qədər casusluq məktəbi keçmiş ilk məmur deyil. Rusiya prezidenti Vladimir Putin KQB məktəbi keçib. Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (CIA) direktoru vəzifəsində çalışmış ABŞ-ın keçmiş prezidenti Corc Volker Buşun (2001-2009) karyera trayektoriyalarını xatırlatmaq kifayətdir. Bu mənada Hakan Fidanın da prezident olmaq şansı var.
ABŞ-ın keçmiş dövlət katibi, Mayk Pompeo da Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin keçmiş direktoru idi. Yəni ABŞ tarixində də belə şeylər olub.
AKP-nin xarici siyasət komandasının mühüm üzvü olan Fidan (bəziləri onu xarici işlər naziri təyin olunmuşdan çox-çox əvvəl “kölgədəki xarici işlər naziri” kimi təqdim edirdi. Qərb mənbələri yazır ki, 2023-cü ildən əvvəl də o, xarici işlər naziri olmağa cəhd etsə də buna nail olmamışdı. O, Abdullah Gül və Əhməd Davudoğlu ilə yaxın idi. Gül 2007-ci ildə prezident olanda Fidan onun administrasiyasında vəzifə üçün nəzərdə tutulmuşdu. Əvəzində Fidan Davudoğlunun rəhbərliyi altında baş nazirlikdə yerləşdirildi və o, həssas məsələlərlə bağlı təcrübə qazandı. O, ABŞ və İran arasında kəskin gərginlik dövründə Türkiyənin Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyində nümayəndəsi vəzifəsində çalışıb.
“The Financial Times” Hakan Fidanı "uzun boylu kübar, casus-diplomat” adlandırıb. Adıçəkilən qəzetə müsahibəsində o, kəşfiyyatdan qlobal diplomatiyaya keçidini obrazlı şəkildə belə ifadə etmişdi: “Əvvəl mən böyük bir təşkilatı idarə edirdim, indi isə bir təşkilat məni idarə edir”.
Hakan Fidan ailəlidir və üç övladı var.










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Ramiz Mehdiyev bu cinayətləri tək törətməyib! - Adlar AÇIQLANDI
Bu gün, 12:29
Əliyev onunla danışdı, İrəvana şad xəbər verildi – 33 il sonra təkrar başlayır
Bu gün, 12:24
YAP Ramiz Mehdiyevlə bağlı QƏRAR VERƏCƏK... - "MÜTLƏQ..."
Bu gün, 12:20
Tramp poster yaydı: - Tramp poster yaydı:Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibə…
Bu gün, 12:15
Xəritə yayıldı: bu ərazilər Azərbaycan və Türkiyəyə verilir - Geqamyan
Bu gün, 12:13
Rüfət Həsənova SOCAR-da yeni vəzifələr verildi - ƏMR
Bu gün, 12:09
Ramiz Mehdiyevin bankının taleyi: Qaranlıqdır... - ŞƏRH
Bu gün, 12:08
Böyük Britaniya Azərbaycan və Ermənistanla münasibətləri normallaşdırır - Görünəni budur ki...
Bu gün, 12:05
"“Ağsaqqalı” təbrik edirəm! Düşərli olsun.." - Keçmiş icra başçı Ramiz Mehdiyevə SÖZ ATDI...
Bu gün, 11:59
Əflatun Amaşova yeni vəzifə verildi - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 11:57
Azərbaycanlı "qanuni oğru" HƏBS OLUNDU
Bu gün, 11:55
Məşhur general işdən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 11:50
Feyziyev indi də Naxçıvanda ARANI QATMAQDADIR... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 11:47
Azərbaycanda banklar gəlir və zərərlərini açılqayıb - SİYAHI
Bu gün, 11:32
Mehdiyevlərin bankı yalan məlumat yayıb: Gizlətməyə çalışırlar? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:27
“Ənvər Həsənov Fəxri Xiyabanda dəfn olunmayıbsa, ona qəbirüstü abidə qoyulmamalıdır?” - Şeyx Əbdüldən ETİRAZ
Bu gün, 11:23
Mehdiyevin həbsi: Evini kəşfiyyat qərargahına çevirib? - Açıqlama
Bu gün, 11:20
Ermənistanda keşiş həbs olunub, II Qareginin qohumunun evində axtarış aparılıb
Bu gün, 11:17
"Dövlətə xəyanət və çevriliş cəhdi çox ciddi məsələdir" - Misir Mərdanov Ramiz Mehdiyevdən DANIŞDI
Bu gün, 11:07
Naxçıvanda təhsil naziri ÖZÜNÜ PADŞAH HESAB EDİR... - GÖRÜNƏNİ BUDUR...
Bu gün, 11:04
AÇG və "Şahdəniz"dən indiyədək hasil olunan neft və qazın həcmi açıqlanıb
Bu gün, 10:59
AZƏRİQAZ-da Əmək Məcəlləsini HƏRLƏYƏN YOXDUR... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:58
Qaluzin çalışır ki... - AKTUAL
Bu gün, 10:52
Ramiz Mehdiyevin öldürülməsinə imkan verməyin... - Hüquqşünasdan ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 10:44
İŞİD-ə qarşı ƏMƏLİYYAT: iki azərbaycanlı axtarışa verildi - DETALLAR
Bu gün, 10:41
Rövşən Nəcəflə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarına ÇAĞIRIŞ EDİLDİ - "Onları bu yaşda kim işə qəbul edəcək?"
Bu gün, 10:36
Mehdiyevin AMEA-dakı UZANTILARI NƏ OLACAQ? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 10:27
Rusiyanın tez-tez Xəzər mövzusuna qayıtmasının bir səbəbi var... - o da...
Bu gün, 10:19
Kobaxidze ATƏT sədri ilə görüşünü ləğv edib - KİV
Bu gün, 10:16
Xalq artisti Ramiz Quliyev vəfat edib
Bu gün, 10:15
Sabunçuda Qarabağ Qazisinin GÜNÜNÜ QARA EDİBLƏR... - "Bəlkə Sabunçuda başqa qanunlar var..."
Bu gün, 10:13
33 yaşlı kişi 11 yaşlı qıza təcavüz etdi - Gəncədəki dəhşətli cinayətin TƏFƏRRÜATI
Bu gün, 09:55
“Universitetə attestatla qəbul etdirəcəm” deyərək dələduzluq etdi - QƏRAR
Bu gün, 09:52
“Blokda olan kartımdan pul oğurlayıblar” - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 09:51
ATƏT rəhbəri Gürcüstandakı etiraz aksiyasına qatıldı - "Onların demokratiya, söz azadlığı və fundamental insan haqları hüququ var..."
Bu gün, 09:49
On bir il əvvəl arvadını öldürdü, həbsdən çıxıb onunla münasibətlərindən şübhələndiyi kişini qətlə yetirdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:47
"İzmir Restoran" qalmaqallı məhkəmə prosesində yenidən uduzdu
Bu gün, 09:42
Zaur Baxşəliyev efirdəki bu sözünə görə məhkəmədə ifadə verdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:34
ABŞ Yaxın Şərqə gətirdiyi silahları İrana qarşı yönəldəcək - Hərbi ekspert
Bu gün, 09:30
“Zabrat Maşınqayırma Zavodu”nun nizamnamə kapitalından 1,8 milyon manat - GERİ GÖTÜRÜLÜR
Bu gün, 09:24
Kremldən idarə olunan revanşistlər nəyə nail ola biləcəklər - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 09:18
Ramiz Mehdiyev özü ilə HANSI MƏMURU APARACAQ? - AKTUAL
Bu gün, 09:07
Fuad Nəcəfli ilə Vasif Talıbovun FƏRQİ NƏ OLDU Kİ:" `Onlara vətən xaini de, işə xitam verdirək...` - NAXÇIVAN DÜZƏLMİR Kİ, DÜZƏLMİR...
Bu gün, 09:04
Daha bir bankın taleyi SUAL ALTINDADIR - Rəqəmlər başqadır, amma...
Bu gün, 08:57
Rəsmi Bakı bir daha öz böyüklüyünü dünyaya nümayiş etdirdi - Yeni Dehli bunu necə qiymətləndirəcək?
Bu gün, 08:50
Tramp bu gün FTB direktoru ilə mətbuat konfransı keçirəcək
Bu gün, 08:48
Türkiyədə qərar: Azərbaycanlılar hansı üstünlüklər qazandı? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 08:02
Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinin yeni direktoru kim olacaq? - Deyilənə görə...
Bu gün, 07:59
Daha bir tarixi ev MƏMUR HƏDƏFİNDƏ - Yasamalda ÖZBAŞINALIQ
Bu gün, 07:49
Agentlik iş təklif etsə də... - GİLEY
Bu gün, 07:45
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru