İran və İsrail arasındakı düşmənçilik Cənubi Qafqaz ölkələrini kənarda qoymayıb, çünki Tehran regional sabitliyin qorunmasına böyük töhfə verir. Lakin Qafqaz respublikalarının heç də hamısı qonşusunun tərəfini tutmur. Bəziləri maraqlı təkliflər və yeni imkanlar gözləyərək seyrçiliyi seçiblər.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Qafqaz respublikaları arasında yalnız Ermənistan İsraili Tehrana hücuma görə qəti şəkildə pisləyib. "İrana birtərəfli hücum dərin narahatlıq doğurur. Xüsusilə danışıqların növbəti raundu ərəfəsində bu, sülh səylərini, eləcə də ümumi regional sabitliyi və dünya sülhünü təhdid edir",- XİN-nin bəyanatında deyilir.

Bundan başqa, Ermənistan Xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan iranlı vəzifədaşı Abbas Əraqçiyə zəng edib. "Mən risklərin idarə edilməsinin və regionda eskalasiyanın qarşısının alınmasının vacibliyini vurğuladım. Biz sıx əlaqə saxlayırıq",- diplomat vurğulayıb.

Qafqaz İnstitutunun elmi işçisi Qrant Mikaelyanın fikrincə, İsraillə İran arasında müharibə Ermənistanın vəziyyətini ciddi şəkildə çətinləşdirir.

"Təhlükəsizlik riskləri artır. İndi görürük ki, İsrail Azərbaycanın çoxlu azərbaycanlıların yaşadığı İslam Respublikasının şimal əraziləri ilə bağlı İranla münaqişəyə cəlb olunacağını gözləyir. Lakin Bakı çətin ki, belə riskli kampaniyaya başlasın. İrəvan və Tehranın birgə qarşı çıxdığı Zəngəzur dəhlizinin çəkilməsində o, daha çox maraqlıdır. Ümumiyyətlə, son bir neçə ildə İranın Ermənistanın cənubunda sabitlik yaradan əsas faktor olduğunu bildirib".

Mikaelyan dəqiqləşdirib ki, iyunun 20-də Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Ankaraya səfər edəcək. Politoloqun nöqteyi-nəzərincə, hökumət başçısı münaqişənin genişlənməməsi üçün Bakıya yeni güzəştlərə razı ola bilər.

"Paşinyan deyə bilər ki, başqa çıxış yolu yox idi və bu, qismən doğru olacaq. Başqa bir şey odur ki, çıxış yolu öz-özünə görünməyəcək, bunun üzərində işləmək lazımdır",- ekspert qeyd edib.

Eyni zamanda, Mikaelyan İranın İsraillə müharibə nəticəsində güclənə biləcəyinə inanmır. Onun nöqteyi-nəzərindən yəhudi dövlətinin nümayəndələri uzun müddət hücuma hazırlaşaraq, beynəlxalq dəstəyi təmin edərək Tehranı heyrətə sala biliblər.

“Bu, o demək deyil ki, İsrail qalib gələcək, lakin İran artıq ciddi ziyana düşüb və bu, onun Cənubi Qafqazda stabilləşdirmə imkanlarını zəiflədir”,- deyə Mikaelyan əlavə edib.

Yeri gəlmişkən, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi regionda vəziyyətin gərginləşməsindən narahatlığını bildirib, İran Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisinin və digər rəsmi şəxslərin vəfatı ilə bağlı Tehrana başsağlığı verib. Bakı da nüvə obyektlərinə endirilən zərbələrdən narahatdır.

Ceyhun Bayramovla iranlı həmkarı Abbas Əraqçı arasında telefon danışığı olub, "mövcud problemlərin sırf beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun olaraq dialoq və diplomatik üsullarla həllinin vacibliyi qeyd olunub. Bundan əlavə, Azərbaycanın ərazisindən heç bir ölkənin üçüncü dövlətlərə, o cümlədən qonşu və dost İrana qarşı istifadəsinin qeyri-mümkün olduğu vurğulanıb".

Müqayisə üçün: Azərbaycana “qardaş” olan Türkiyə İsraili İrana hücuma görə qınayıb. "Biz bu qeyri-qanuni hücumu qətiyyətlə pisləyirik. Bunun heç bir qanuniliyi və əsası yoxdur - bu vəhşi təcavüz aktıdır. Bütün dünya prezidentimizin Netanyahu hökumətinin soyqırım siyasətinin nəticələri ilə bağlı xəbərdarlıqlarına qulaq asmalıdır",- Ankaranın bəyanatında deyilir.

“Atlas” Azərbaycan Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu NG-yə bildirib ki, İsraillə İran arasında müharibə müxtəlif ssenarilər üzrə inkişaf edə bilər. Məsələn, Tehran öz vətəndaşlarını xarici təhlükə ilə mübarizəyə və güclənməyə səfərbər edə bilər və ya əksinə, respublikada mərkəzdənqaçma meyllərini ön plana çıxaracaq sosial sarsıntılar yaşanacaq.

"Azərbaycan İranda hadisələrin müxtəlif ssenarilər üzrə inkişafına hazır olmalıdır. Bu ölkədəki soydaşlarımız özlərini müharibədən qorumaq üçün Ankara və Bakıya üz tuta bilərlər. Belə olan halda onlara sığınacaq verməli olacağıq. Müharibənin belə bir səviyyəyə çatmasını istəmirik. Digər tərəfdən, Azərbaycanda təhlükəsizlik tədbirlərini gücləndirmək lazımdır. Çünki mühafizəkar dairələr İsrail və ABŞ-la əməkdaşlıq edən dövlətlərə qarşı addımlar ata bilər”,- politoloq vurğulayıb.

Şahinoğlu qeyd edib ki, İranın zəifləməsi həm də onun müttəfiqi Ermənistanın vəziyyətinin pisləşməsinə gətirib çıxaracaq. O, Mikaelyan kimi, xatırladıb ki, Bakı və Ankaranın açmağa can atdığı Zəngəzur dəhlizi məsələsində İrəvan Tehranın dəstəyinə arxalanır.

“İsrail-İran müharibəsi fonunda Ermənistanın Azərbaycanla sülh sazişinə daha çox ehtiyacı var”.

Öz növbəsində, Gürcüstan hakimiyyəti vəziyyəti şərh edərkən, ümumiyyətlə, hərbi əməliyyatların iştirakçılarını qeyd etməyib.

"Biz regional təhlükəsizliyə təhdid yaradan Yaxın Şərqdə artan gərginlikdən dərin narahatıq. Biz vəziyyətin deeskalasiyası və sabitliyin təmin edilməsi üçün diplomatik səylərin vacibliyini vurğulayırıq",- Gürcüstan Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında deyilir.

Politoloq Nika Çitadzenin NG-yə izah etdiyi kimi, Tbilisi hamı ilə mehriban münasibət saxlamağa çalışır, buna görə də İran və İsrail arasındakı müharibədən uzaqlaşır. Eyni zamanda, onun fikrincə, bu gün Cənubi Qafqaz ən çox ekoloji təhlükəsizliklə bağlı problemlərlə təhdid olunur.

"İsrail İranın nüvə obyektlərini bombalayır və Tbilisidən Tehrana min kilometrdən də az məsafə var", - ekspert bildirib.

Bundan əlavə, onun sözlərinə görə, “Gürcü arzusu” hökuməti Tehranla tərəfdaşlıq münasibətlərini saxlayır, lakin öz ərazisini ABŞ-a verə bilər ki, istəsələr İsrailə kömək etsinlər.

"Bu, gürcü-amerikan münasibətlərini böhrandan çıxara və hər şeyi sıfırdan başlaya bilər. Əvvəllər Gürcüstan hakimiyyəti dəfələrlə buna çağırıb və indi fürsət yaranıb",- Çitadze hesab edir.