"RUSİYADA İNQİLAB OLA BİLƏR"
Tarix: 21-01-2012, 14:20 | Çap et
 "ERMƏNİSTAN DAHA GÜCLÜ DÖVLƏTİN "AĞUŞUNA ATILACAQ"
Rusiyada baş verən son olaylar dünya ictimaiyyəti, eləcə də analitiklər tərəfindən diqqətlə müşahidə edilməkdədir. Şimal qonşumuzda baş verən proseslərlə bağlı ən müxtəlif şərhlər verilir. Cərəyan edən hadisələrin nəticələri ilə bağlı çeşidli proqnozlar verilir.
Rusiyadakı proseslər Azərbaycanda da diqqət və narahatlıqla izlənilməkdə, orada başverənləri Azərbaycana da ciddi təsirlərinin olacağı iddia olunmaqdadır.
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, Bakı Dövlət Univesitetin tarix fakültəsinin dosenti, tarixçi Kərəm Məmmədov da hesab edir ki, arıtq Rusiyada ciddi dəyişikliklər üçün zəmin yetişib.
- Kərəm müəllim, Rusiyada baş verən son hadisələri təhlil edən bir sıra analitiklər hesab edirlər ki, Rusiya inqilabi proseslərə hamilədir. Siz necə düşünürsünüz?
- Bu hadisələrə qiymət vermək üçün ilk öncə tarixi prosesə nəzər salmaq lazımdır. Təhkimçilik hüququnun uzun müddət mövcud olduğu ölkələrdə həmişə "insaflı monarx" obrazı yaradılır. Rusiyada təhkimçilik 1497-1861-ci illərdə mövcud olmuşdur. 1861 - ci ildə II Aleksandr kəndlilərə azadlıq "əta" elədi. Rusiya tarixinə nəzər salsaq, əraziləri ildən ilə astronomik sürətlə "şişən" bu ölkədə tarixi boyu 3 dəfə kəndli çıxışı (İvan Bolotnikov, Stepan Razin və Yemelyan Puqaçov), 1 dəfə zadəganların (dekabristlər) çıxışı, 2 dəfə isə burjua-demokratik inqilabı baş verib. Kəndli çıxışlarının sonuncusu və zadəganların məhz "ədalətli monarx" uğrunda aparılırdı. İlk burjua-demokratik inqilabı (1905-1907) da elə "ədalətli monarx"a inamın sarsılması ilə başladı. Yəni keşiş Qaponun fitvası ilə ac-yalavac fəhlələr "çar ata"larından xahişə gedərkən" gülləbaran edildilər. I Nikolay öz siyasətini yumşaltmağa məcbur olaraq dumaların çağrılmasına icazə verdi. Əslində isə inqilabın əsas səbəbi Rusiyanın özünün ən kiçik quberniyası boyda olan Yaponiyaya qarşı müharibədə uduzması idi.
Hər iki halda Rusiya çarının sərt siyasətlərini yumşaltmalarına 1853-56-cı illərdə Krım savaşında və 1904-1905 rud-yapon savaşında uduzması xeyli təsir göstərmişdi.
Hazırda da Rusiyanın xarici siyasətdə dalbadal məğlubiyyətləri - Avropadan çıxdaş edilməsi, Yaxın Şərqdə İraq və Liviya (Libi) kimi müttəfiqlərini itirməsi, İrana gerçək yardım edə bilməməsi, Qafqazlarda ən kiçik quberniyasından bir neçə dəfə kiçik olan Gürcüstana qarşı yeritdiyi yarıtmaz siyasət onu get-gedə cılızlaşdırır. Bu isə əslində "velikorus" şovinizminin körüklənməsinə səbəb olur. Rusiyada baş verə bilcək "inqilab"ın əsas səbəbi bu ola bilər.
- Siyasi şərhçilər açıqlamaların əgər bu ölkədə dəyişikliklər baş verərsə, muxtar vilayətlərdə mərkəzdənqaçma meylləri güclənəcəyini qeyd edirlər. Rusiyanı bu vəziyyət gözləyirmi?
- Şimali Qafqaz istisna olmaqla Rusiyada hazırda hər hansı etnik zəmində qarşıdurma mövcud olmadığından onun muxtar qurumlarında mərkəzdənqaçma meylləri olmayacaq. Hakimiyyət dəyişikliyi baş versə, sadəcə bölgələrdə Moskvada hakimiyyətə gələn qüvvələrin nümayəndələri təmsil olunacaq.
- Kərəm müəllim, ümumiyyətlə, Rusiyada demokratik proses dalğası başlasa, Cənubi Qafqaz bölgəsinə hansısa bir formada təsir edə bilərmi?
- Cənubi Qafqaza gəldikdə isə onun buradakı yeganə dayağı olan Ermənistan Rusiya zəiflədiyi halda məmnuniyyətlə daha güclü bir dövlətin "ağuşuna atılacaq". Bununla bağlı 1990-cı ildə Leninqradda oxuyarkən bir rus dostumla etdiyim zarafat yadıma düşdü. O vaxt rus dostuma demişdim: "Rus ayısı pəncələrini Qafqaz, Orta Asiya və Baltikyanı ölkələrinin qanına bulamaqdansa niyə bu pəncələri ilə öz bit basmış dərisini qaşımır? O isə mənə Bulqakovun sözü ilə cavab vermişdi: "1917-ci ildə ruslar taxtdan çarı yıxdılar, Lakin beyinlərindəki çar yıxılmadıqca ruslar demokratiya nə olduğunu bilməyəcəklər".
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Vüqar Qurbanov Vətən müharibəsi iştirakçısına vəzifə verdi - ƏMR
Bu gün, 15:20 |
|
|
|
| • Azərbaycanda internet tam kəsiləcək? - AÇIQLAMA
Bu gün, 15:18 |
|
|
|
| • Sahibkar gömrük sisteminin eybəcərliklərini İFŞA ETDİ - Prezidentə MÜRACİƏT
Bu gün, 15:06 |
|
|
|
| • “Azərbaycan Dəmir Yolları” törəmə şirkətinə yeni direktor təyin edilib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 14:59 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 10-15 manatlıq «mini tenderlər» də keçirilirmiş - QALİBLƏR, MƏBLƏĞLƏR
Bu gün, 14:48 |
|
|
|
| • Dövlət Mühafizə Xidmətinin hərbçiləri təltif edilib - SİYAHI
Bu gün, 14:39 |
|
|
|
| • Sədərək Mərkəzi Xəstəxanasının tibbi avadanlıqları hansı məmur tərəfindən oğurlanıb? - "Niyə digər yerlərdən işçi götürür?"
Bu gün, 14:30 |
|
|
|
| • “Evlənəcəyim qızı Ramiz Rövşənlə məsləhətləşdim” – Xalq artisti
Bu gün, 14:17 |
|
|
|
| • Qriqoryan və ABŞ-nin İrəvandakı səfiri Vaşinqtonda əldə olunmuş razılaşmaları müzakirə ediblər
Bu gün, 14:11 |
|
|
|
| • “Azercell” abunəçilərindən hər yolla pul qoparmağa çalışır... - GİLEY
Bu gün, 13:55 |
|
|
|
| • Makron, Merts və Tusk gələn həftə Moldovaya gedəcək
Bu gün, 13:46 |
|
|
|
| • "SEPAH İranın daxili problemlərini ört-basdır etmək üçün xaricə təhdidlə diqqət yayındırır"
Bu gün, 13:44 |
|
|
|
| • İcra Hakimiyyətinin vəzifəli şəxsi 8 sutka həbs olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:41 |
|
|
|
| • İran telekanalı Pezeşkianı ələ saldı - “Sadəlöhv adam”
Bu gün, 13:11 |
|
|
|
| • Paşinyan Zəngəzurla bağlı əsl razılaşmanı gizlədir - Zurabyan
Bu gün, 13:05 |
|
|
|
| • “Baku Food Center”in səhmləri dövriyyədən çıxarılır
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
| • Moskva Paşinyanı küncə sıxdı – “Ya Aİİ-dən çıx, ya da sanksiyalara hazır ol”
Bu gün, 12:48 |
|
|
|
| • Putinin nümayəndəsindən Azərbaycana qarşı təxribat - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 12:31 |
|
|
|
| • Mülayim şərq küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
| • Qəbələnin başçısının guya BUNDAN XƏBƏRİ YOXDUR? - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
| • Ukraynanın taleyi ABŞ-nin masasındadır - ŞƏRH
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • Gələcəkdə bu dəhlizdən Azərbaycandan Türkiyəyə qaz xətti çəkilsə... - İranın qaz ixracatı zərəri böyük olar...
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • Dövlət Xidmətinin 8,4 milyon manat vergi borcu var - DETALLAR
Bu gün, 12:01 |
|
|
|
| • Bu gün Azərbaycan-Rusiya iqtisadi əməkdaşlıq üzrə hökumətlərarası komissiyanın iclası keçiriləcək
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
| • Tofiq Cəfərli vəzifəsindən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 11:54 |
|
|
|
| • Rusiyadakı dairələr ölkəmizi süni “mərmi” böhtanı ilə “vurmaq istəyirlər” - AMMA...
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
| • "Olmayan məhsulları necə sata bilirsiniz, axı..." - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • “Bu pulu vermək bizi yandırır” - Şərurlu İsfəndiyar
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
| • "İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Azərbaycana qarşı təhdidi ilk deyil..." - SON DA OLMAYACAQ...
Bu gün, 11:15 |
|
|
|
| • "Azərbaycan Dəmir Yolları"nın Müşahidə Şurası yenidən formalaşdırılıb
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
| • AZAL-ın Müşahidə Şurasının üzvləri dəyişib
Bu gün, 11:09 |
|
|
|
| • Rusiya Prezidenti Mehriban Əliyevanı doğum günü münasibətilə təbrik edib
Bu gün, 11:06 |
|
|
|
| • "Əfqanıstan da Pakistan kimi bizim strateji müttəfiqimiz olacaq" - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Nuranə Babayeva şöbə müdiri təyin olundu - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • Paşinyandan Ter-Petrosyana məsləhət: - sakitləş və dinc həyatdan zövq al
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • Baş nazir millətinə reallıqları çatdırır - ONA GÖRƏ DƏ...
Bu gün, 10:50 |
|
|
|
| • Füzuli Rayon Mərkəzi Xəstəxanası artezian quyu qazdırır
Bu gün, 10:49 |
|
|
|
| • “7-dən 77-yə hər kəs anlayır ki, Rusiyadan ancaq fəlakət, qan, ölüm gələr” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 10:45 |
|
|
|
| • ASCO-nun Müşahidə Şurasının tərkibi dəyişib
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • Xalq artisti yatağa düşdü
Bu gün, 10:31 |
|
|
|
| • “Bakı Yoltexnikatəmir” ASC-nin səhmdarları toplanır
Bu gün, 10:27 |
|
|
|
| • “Əli Kərimli bu gerçəyi anlamırsa, yaxud anlamaq istəmirsə... demək, onun islahı qeyri-mümkündür”
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • 7 ildir müqavilə bağlayıb, 5 ildir pulunu ödəyib, amma evinə sahib ola bilmir... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:12 |
|
|
|
| • Ekologiya Nazirliyindən biganəlik: Ağaclar quruyur... BİZƏ NƏ? - VİDEOFAKT
Bu gün, 10:02 |
|
|
|
| • Əvvəlcə pulsuz xidmət göstərirdilər, amma indi... - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 09:55 |
|
|
|
| • Overçuk Paşinyana "Tramp yolu" ilə bağlı hansı xəbərdarlığı etdi?.. - “Hraparak”
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
| • Azyaşlı bacıları hədələyərək əxlaqsızlıq edən şəxs apellyasiya şikayətindən imtina etdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • "Ramiz Mehdiyevin kadrları bu gün Azərbaycanda “at oynadır”lar" - İTTİHAM VAR...
Bu gün, 09:29 |
|
|
|
| • "İranı hədə-qorxu gəlmək üzrə "dünya çempionu" saymaq olar" - HƏ, VALLAH...
Bu gün, 09:19 |
|
|
|
| • ƏMƏK MÜBAHİSƏLƏRİ: məhkəməsiz olmazmı? - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:17 |
|
|
|
|
