AZƏRBAYCAN SİYASƏTİNDƏ В«BEYSBOLВ» FENOMENİ
Tarix: 23-09-2011, 11:33 | Çap et
 DÖVLƏTİ NECƏ İDARƏ ETMƏK LAZIMDIR?
Azərbaycan siyasəti ilə maraqlananlar üçün В«WikiLeaksВ»dən öyrəniləsi çox şey var. Mənim öyrəndiyim məqam bu oldu: Azərbaycan siyasi elitasında ictimai mövzularda polemika getmir. Sadə dildə desək, siyasi elitanı В«dövləti necə idarə etmək lazımdırВ» sualı ya az maraqlandırır, ya da heç maraqlandırmır.
Fikrimi əsaslandırım. Əksər siyasi elitalar - avtoritar, yaxud demokratik olmalarından asılı olmayaraq – В«necə idarə etmək lazımdırВ» sualı ətrafında qütbləşirlər. Ortada iri siyasi intriqalar gedir, fikirlər toqquşur və bu dinamika cəmiyyətin idarə olunmasını tənzimləyir. Məsələn, totalitar SSRİ-nin Brejnev dönəmində belə Leonid Brejnev və Aleksey Kosıqin arasında ideoloji bir rəqabət var idi. Ondan əvvəl isə В«liberalВ» Xruşşov В«mühafizəkarВ» Malenkovla toqquşurdu. Ərəb diktaturalarında müxtəlif dövrlərdə millətçilər, dinçilər, solçular, qərbpərəstlər bir-biri ilə toqquşublar. Hətta Heydər Əliyev Azərbaycanında da şərti olaraq liberallar və mühafizəkarlar qrupları iqtidar elitasının öz içində çarpışırdılar. В«WikiLeaksВ» göstərir ki, İlham Əliyev hökumətində belə bir fikir mübarizəsi yoxdur. В«WikiLeaksВ»dəki sənədlərdə Azərbaycan hökumətindəki qruplaşmalar onların təmsil etdikləri dəyərlərə, ideyalara yox, iqtisadi və inzibati güclərinə görə qruplaşdırılıblar. Ortada elə bir ciddi sübut yoxdur ki, Azərbaycan siyasi elitasında iki fərqli ideya/dəyər/əqidə daşıyıcıları hansısa bir məsələ üzərində mükalimə/mübahisə/rəqabət aparırlar. Ramiz Mehdiyevin qruplaşması ilə Kəmaləddin Heydərovun qruplaşması arasında, yaxud sonuncu ilə Paşayevlər qrupu arasında heç bir ideya mübarizəsi yoxdur. Görünəni odur ki, bu adamlar В«dövləti necə idarə etmək lazımdırВ» sualı üzərində çox baş sındırmadan iqtisadi və inzibati güc uğrunda maskasız-filansız vuruşurlar.
BU NƏ DEMƏKDİR?
Ölkə üçün belə bir vəziyyət o deməkdir ki, siyasi elita öz işini görmür - cəmiyyətin planlı idarə edilməsi ilə məşğul deyil. Yəni, dərəbəyilikdir. Avtoritar cəmiyyətlərdə siyasi elita təmsilçiləri adətən güclü ideya adamlarından ibarət olmurlar və bu başa düşüləndir.
Amma ortada demaqogiya səviyyəsində belə olsa, bir ictimai mükalimə gedəndə, tərəflər dedikləri sözlərə görə müəyyən siyasi mövqelərə bərkidilirlər və hansısa bir müsbət ictimai funksiyanı yerinə yetirməyə məcbur olurlar. Məsələn, Sirus Təbrizlinin vaxtaşırı kükrəmələri Heydər Əliyev dövrünün məmurlarını tam özbaşınalıqdan çəkindirən bir faktor idi, nə qədər zəif olsa belə.
İlham Əliyev hakimiyyətinin ilk dövrlərində ən parlaq fiqurunun Anar Məmmədxanlı olduğu В«liberallarВ» qruplaşması hakimiyyətin avtoritar mahiyyətinə az təsir etsə də, belə bir ümid yeri qoyurdu ki, bu hökumətə yaxın hansısa bir kəsim müəyyən siyasi islahatlar ideyasına ilıq yanaşır. Yəni, ölkədəki iqtidar ölü bir orqanizm deyil, ətrafdakı siyasi hadisələrə reaksiya verə biləcək, dəyişə biləcək bir qurumdur. İndiki siyasi elitada isə В«cəmiyyəti necə idarə etmək lazımdırВ» sualı ətrafında fikir dartışmaları getmir. Söhbət heç fikir yekdilliyindən də getmir (ərz etdim ki, hətta totalitar rejimlərdə də ideoloji qütbləşmələr olur və labüddür). Söhbət ondan gedir ki, hakim elitanı sanki ölkə idarəçiliyi maraqlandırmır. Bunun cəmiyyət üçün törədə biləcəyi fəsadları təxmin etmək çətin deyil. Təsəvvür edin ki, maşın yüksək sürətli şosedə hərəkət edir, maşının içində dörd-beş nəfər oturub, amma maşının hara və necə getdiyi onlardan heç kimi maraqlandırmır.
Azərbaycanın daxili siyasətini təhlil edənlər üçün buradan müəyyən nəticələr çıxarmağa dəyər. Belə görünür ki, iqtidarda hakim elitanın ən güclü fiqurları belə post-Əliyev dövründə öz gələcəklərini görmürlər, belə bir ehtimala hazırlaşmırlar və bu səbəbdən də müstəqil ictimai ideya sahibi deyillər. Müxalifət üçün də bəzi nəticələr çıxarmaq olar. Belə görünür ki, hazırkı siyasi elitanın içində elə bir adam yoxdur ki, Azərbaycan müxalifəti onunla hər hansı bir siyasi islahatın zəruriliyi mövzusunda ciddi danışıqlara gedə bilsin. В«Necə idarə etməkВ» sualı ilə maraqlanmayan birilərini məhz həmin mövzuda dialoqa çəkmək cəhdləri xoş niyyətli amerikalıların ara-sıra məni beysbol barədə söhbətə tutmaq cəhdlərinə bənzəyir. Əzizlərim, axı məni o mövzu qəti maraqlandırmır…
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Vanetsyana ən azı 36 səs lazımdır: Cəmiyyət Paşinyanın əleyhinə barikada qurmaq niyyətində deyil - Görünəni odur ki...
Bu gün, 01:21 |
|
|
|
| • Neft büdcə qiymətindən aşağı düşdü: Manatın məzənnəsinə təhlükə varmı? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 01:18 |
|
|
|
| • Türkiyə-Azərbaycan-Pakistan triosu: Böyük hərbi müqavilə bağlanır? - AKTUAL
Bu gün, 01:15 |
|
|
|
| • Putin üzr istəmir, amma jest edir - Bakı necə cavab verəcək?
Bu gün, 00:14 |
|
|
|
| • "Putin tamamilə dəli olub!” – Tramp “ayıldı”?
Bu gün, 00:08 |
|
|
|
| • Təhlükəsizlik Şurasına yeni nəfəs lazımdır - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 00:01 |
|
|
|
| • “Əl çək məndən, uğursuz bədbəxt” - Arvadı Makrona daha nələr deyib?
Dünən, 23:58 |
|
|
|
| • "Bizim bazarlarımızda Azərbaycan malı, onların bazarında isə erməni malı peyda olacaq - bununla barışın..."
Dünən, 23:51 |
|
|
|
| • Azərbaycan bundan qəti şəkildə imtina etdi - Papikyan
Dünən, 23:47 |
|
|
|
| • General Mehdiyev vəzifəsindən azad edildi - ƏMR
Dünən, 21:34 |
|
|
|
| • BU NƏDİ BELƏ: İqtisadiyyat Nazirliyinin siyahısında Ağdərə rayonu yoxdur – FOTOFAKT
Dünən, 18:09 |
|
|
|
| • Ağsaqqallar Şurası bəyanat yaydı: "Eldar Quliyev barədə iddialar böhtandır" - TAM MƏTN
Dünən, 18:07 |
|
|
|
| • Sığorta şirkətinin rəhbərlərindən biri vəzifəsindən ayrılıb
Dünən, 18:02 |
|
|
|
| • “Payonix” BOKT ikinci ilində də zərərlə başa vurub - HESABAT
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Mirzоyan ABŞ dövlət katibinin köməkçisinin müavini ilə Cənubi Qafqazdakı vəziyyəti müzakirə edib
Dünən, 17:59 |
|
|
|
| • Dollar bu tarixdən başlayaraq bahalaşacaq: Görün neçəyə olacaq - Lenta.ru
Dünən, 17:57 |
|
|
|
| • Fransanın Gorusda fəxri konsulluğu iyunun əvvəlində açılacaq
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • “Dövlətdə can qoymuşam ki, kimsə körpə uşaqları zorlasın?” - Yevlaxdakı dəhşətli qətldə hökm dəyişdi
Dünən, 17:52 |
|
|
|
| • Ev sahibi gecə klubuna getdi: Xadimə 10 min dollardan çox pul oğurladı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:47 |
|
|
|
| • Araz Musayev danışdı, adlar çəkdi - “Killer göndərib...”
Dünən, 17:44 |
|
|
|
| • 31 ildir icra başçısı olan Adil Məmmədov….. - DOSYE
Dünən, 17:42 |
|
|
|
| • Tanınmış rəssamın adından DƏLƏDUZLUQ: Milli İncəsənət Muzeyi saxta əsərə SERTİFİKAT verib? – FOTOFAKT
Dünən, 17:37 |
|
|
|
| • Xalq artistindən ETİRAF: - “Məscidlərdə mərsiyə deyirdim”
Dünən, 17:32 |
|
|
|
| • Abxaziyada Azərbaycan və Türkiyə vətəndaşları saxlanılıb
Dünən, 17:26 |
|
|
|
| • Yavər Camalovun ailəsi onun mirasına sahib çıxa bilmir - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:24 |
|
|
|
| • Azərbaycan malları erməni bazarlarında satılacaq – Simonyan
Dünən, 17:21 |
|
|
|
| • Kommunal borclar silinəcək? – “Qaz işlətmisən, su işlətmisən, pulunu ver də!”
Dünən, 17:17 |
|
|
|
| • “Azərbaycan təhsili çıxılmaz bir labirintə salınıb” – Gimnaziyalara qəbulla bağlı qərar NİYƏ DƏYİŞDİRİLDİ?
Dünən, 17:14 |
|
|
|
| • Bakıda böyük söküntü işləri başladı, park salınacaq - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:11 |
|
|
|
| • Füzuli Hüseynovdan Əli Nura cavab: Elə bir adam tanımıram - "HAZIRDA İSTİNTAQ GEDİR..."
Dünən, 17:09 |
|
|
|
| • Yeni dünya müharibəsi qaçılmazdır - SORĞU
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • NAXÇIVANIN YENİ BƏLASI: Hamı deyinir... - Ayaq uydurmuruq... YOXSA NƏ?
Dünən, 17:02 |
|
|
|
| • Okeanın o tayından gələn ELÇİ... - ƏGƏR GƏLİBSƏ...
Dünən, 16:59 |
|
|
|
| • Bığları yoxdur... amma nırxını qoyur... - Belousovun abartdığı MƏNZƏRƏ...
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • GDU: Rektor bura şəxsi bostanı kimi baxır - Müəllimlər DEYİR Kİ...
Dünən, 16:53 |
|
|
|
| • BOKT “İnternational”ın dövlətə yarım milyon manata yaxın vergi borcu var
Dünən, 16:51 |
|
|
|
| • Koronavirus Azərbaycana qayıdıb? - RƏSMİ CAVAB
Dünən, 16:49 |
|
|
|
| • Şuşada 49 milyon müqabilində 10 bina tikəcək - ŞİRKƏT AXTARILIR
Dünən, 16:47 |
|
|
|
| • “Məmurun villası yox, vətəndaşın alış-verişi şübhəli sayılır!” - Hüquqşünasdan SƏRT SÖZLƏR
Dünən, 16:44 |
|
|
|
| • Manatın dollar qarşısındakı real məzənnəsi 132-yə yüksəlib - SİYAHI
Dünən, 16:43 |
|
|
|
| • Əməkdar artist Vahid Əliyevin SON VƏZİYYƏTİ
Dünən, 16:41 |
|
|
|
| • İranın Azərbaycan qorxusu və məcburiyyəti: Rəşt-Astara dönüşü - AKTUAL
Dünən, 16:38 |
|
|
|
| • “Paşa Holdinq”ə bağlı milyonluq şirkətlər birləşir
Dünən, 16:36 |
|
|
|
| • Aybəniz Haşımovanın qardaşına - Hökm oxundu
Dünən, 16:33 |
|
|
|
| • Rusiya kəşfiyyatı ifşa etdi: Serbiya Ukraynaya yüz minlərlə mərmi göndərir - KİV
Dünən, 16:32 |
|
|
|
| • Məsud Əfəndiyev müşavir təyin olundu - FOTO
Dünən, 16:30 |
|
|
|
| • “50 manata görə “Lukoil”in keçmiş filial müdiri də müraciət edib” - REALLIQ
Dünən, 15:17 |
|
|
|
| • Naxçıvanda təmirə ehtiyacı olan neçə məktəb var? - AÇIQLAMA
Dünən, 15:15 |
|
|
|
| • Xalq artisti Əməkdar artisti polisə verdi - BUNA GÖRƏ...
Dünən, 15:12 |
|
|
|
| • Azərbaycanda kartof “böhranı” – Səbəb nədir?
Dünən, 13:06 |
|
|
|
|
