Qorxunc tarix təkrarlanır: Əfqanıstanın aqibəti necə olacaq? - ARAŞDIRMA
Tarix: 17-07-2021, 09:53 | Çap et
Əfqanıstanda 1978-ci ildən başlayan vətəndaş müharibəsini dayandırmaq mümkün olmadı. Bu konteksdə hazırda Taliban hərəkatının irəliləyişləri ölkədə daha əvvəlki illərdə baş verənləri xatırladır. Qorxulu ssenari Talibanın SSRİ ordusunun 1980-cı illərin sonunda Əfqanıstandan çıxmasından sonra etdiyi kimi, ABŞ-ın ölkədən çıxmasından sonra yenidən ölkəni ələ keçirməsi reallığıdır.
Teleqraf.com xatırladır ki, uzun illərdir ən böyük insan fəlakətinin müşahidə olunduğu Əfqanıstanda ABŞ və NATO ordusunun çəkilməsini fürsət bilən Talibanın ölkəni feodal dövrə qaytarmaq istəyi ən qorxunc ideya kimi gündəmə daşınıb.
Talibanın ölkəyə nəzarəti gedərək artırması buradan qaçıb canını xilas etmək istəyən minlərlə əfqanı yollara töküb. Bəzi vətəndaşlar ölkə xaricinə çıxmaq üçün cəhdlər edərkən, bəziləri də Talibanın nəzarətindəki bölgələri tərk edərək Əfqanıstan ordusunun nəzarətindəki bölgələrə keçir. Amma bu bölgələrin də daha nə qədər Əfqan ordusunun nəzarəti altında qalacağı qeyri-müəyyəndir.
Artıq Taliban Əfqanıstanın İran, Tacikistan, Türkmənistan və Pakistanla sərhədindəki bəzi keçid məntəqələrinə nəzarəti ələ keçirib. Taliban ölkədə sosial həyatı yenidən dəyişdirmək ərəfəsindədir. Bir oğlanla telefonla danışdığı üçün şallaqlanan qadının ardınca Talibanın nəzarətindəki bölgələrdə üz qırxmaq və siqaret çəkməyin qadağan olunduğu, qadınların evdən çıxmasına icazə verilmədiyi yönündə yeni xəbərlər ortaya çıxır. Eyni zamanda Talibanın hökm etdiyi bölgələrdə Əfqanıstan bayrağının rəngləri olan yaşıl və qırmızı geyinmək də qadağan olunub.
Hazırda Taliban iddia edir ki, ölkənin 85 faizinə nəzarəti ələ keçirib. Bu vəziyyət SSRİ-nin 1989-cu ildə Əfqanıstandan çıxmasından sonra yaşananları xatırladır. Əfqanıstan Demokratk Partiyası 1978-ci ildə etdiyi inqilabla Əfqanıstan Respublikasına son qoyaraq Əfqanıstan Demokratik Respublikasını qurdu. Bunun ardınca hökumətə qarşı çıxışlar başlandı və bu, vətəndaş müharibəsinin əsasını qoydu. 1989-cu ildə SSRİ Əfqanıstandan çıxdıqdan sonra bu günə bənzər hadisə yaşandı. Ölkəyə nəzarəti 85 faiz itirən Məhəmməd Nəcibullah hökumətinə Taliban tərəfindən son verildi.
1996-cı ildə paytaxt Kabilə daxil olan Taliban döyüşçüləri BMT-nin ofisinə sığınan Nəcibullahı zorla oradan çıxararaq əvvəl işgəncə verdi, sonra yaralı halda qardaşı Şahpur Əhmədzadə ilə birlikdə elektrik dirəyindən asaraq öldürdü. İndi ABŞ ordusunun Əfqanıstandan çıxmasından sonra eyni ssenarinin yaşana biləcəyi dünyada ciddi narahatlıq yaradıb. ABŞ Əfqanıstandan 20 ildən sonra çıxarkən ona köməklik, tərcüməçilik edən və ABŞ-a görə təhlükəli durumla üzləşə biləcək əfqanları da ölkədən çıxarır. Bəzi rəqəmlərə görə, onların sayı 3 mindən çoxdur. Ehtimal olunur ki, Talibanın “satqın” elan edəcəyi bu əfqanların viza və digər problemləri həll olunana qədər onlar Əfqanıstandan çıxarılıb ABŞ bazalarından birinə yerləşdiriləcək.
Yeri gəlmişkən, indiyə qədər ABŞ ən uzunmüddətli müharibəni Əfqanıstanda aparıb. 2001-ci ildən bu yana davam edən müharibədə Əfqanıstanda 71 mindən çox mülki insan ölüb. Eyni zamanda 70 mindən çox əfqan hərbçisinin həyatını itirdiyi qeyd olunur. ABŞ və digər NATO ölkəsi ordusu 3 min 500 əsgər itki verib. Ehtimal olunur ki, 3 min 800-dən çox özəl təhlükəsizlik şirkətində çalışanların həyatına son qoyulub.Buna qarşı Taliban və digə silahlı qrupların itkiləri 84 min nəfər olub.2,7 milyon insan ölkədən qaçarkən 3,2 milyon insan da evlərini tərk edərək başqa yerlərə köçüb.
Bu müddət ərzində ABŞ Əfqanıstanın inşası üçün 143 milyard dollar, müharibə əlillərinin müalicəsi üçün 296 milyard dollar xərcləyib. Əfqanıstanda ABŞ-ın son 20 ildə xərclədiyi toplam maliyyə 2,6 trilyon dollardır. İndi ölkəni sürətlə ələ keçirən Taliban hərəkatı bildirir ki, 3 aylıq atəşkəs elan edə bilər. Bunun qarşılığında həbsdə olan 7 min məhkum azad edilməli və hərəkatın adır BMT-nin qara siyahısından çıxarılmalıdır.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Ötən il 1 milyon pul qazanıb - HESABAT
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
| • “SON ZƏNG” YIĞIMI... - BELƏ HARA GEDİRİK?
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • Məhkəmə oğlunu döyən, arvadına əzab verən şəxslə bağlı QƏRAR ÇIXARDI
Bu gün, 09:32 |
|
|
|
| • “Maştağa-Aqrotexservis” ASC-nin səhmdarlarının ümumi yığıncağı keçiriləcək
Bu gün, 09:31 |
|
|
|
| • Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir - Zülfüqarov
Bu gün, 09:28 |
|
|
|
| • Azərbaycanda terrora hazırlıqda təqsirləndirilən Abdulla Əliyevin cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi başlayıb - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:26 |
|
|
|
| • DGK-nın “Azərterminalkompleks” Birliyinin 66 minlik tenderi baş tutmadı - DETALLAR
Bu gün, 09:19 |
|
|
|
| • Marukyan baş nazirə “əlcək” atdı - Kreml Köçəryanı “xərcləyir”?
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
| • "SOCAR-da kadr ehtiyat bazası nədən ötrüdür?" - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 09:12 |
|
|
|
| • Arayikin ermənilərin Qarabağda separatçılığa başladığı dövrdəki uşaqlıq şəkli üzə çıxdı... - "Armtimes"
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Qısqanc ər arvadını döyərək işgəncə verdi: - “Etiraf et ki, pul müqabilində hotelə getmisən...”
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
| • Müsəlman Şərqində ilk demokratiya ölkəsi - MƏQALƏ
Bu gün, 08:55 |
|
|
|
| • Azərbaycan regionda yeni reallıq yaradaraq dünyanın siyasi xəritəsində rolunu artırmışdır - İsrafil Kərimovun yazısı
Bu gün, 08:50 |
|
|
|
| • "Bu MTK-dan ev almağa dəyməz" - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 08:43 |
|
|
|
| • MSK üzvünə ağır itki üz verib
Bu gün, 08:34 |
|
|
|
| • AQTA-nın bizə rəva gördüyü TÜKLÜ ÇÖRƏKLƏR... - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 08:28 |
|
|
|
| • Avropanın təhlükəsizliyi dönüş nöqtəsindədir - Rasmussen
Bu gün, 08:25 |
|
|
|
| • Moskva Bakı ilə İrəvanın təmaslarını gərgin fazaya sürükləyir - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 08:22 |
|
|
|
| • Həmkarlar İttifaqları əslində işçi üçün... - Ekspert danışır...
Bu gün, 08:10 |
|
|
|
| • Avropa ABŞ-nin kölgəsindən çıxmaq istəyir - 150 milyardlıq silah fondu
Bu gün, 07:04 |
|
|
|
| • ABŞ Ukrayna məsələsinə qarışmamalı idi - Tramp
Bu gün, 07:02 |
|
|
|
| • Xəlil Arslanovu 19 il həbs gözləyir - BUNA GÖRƏ
Bu gün, 06:23 |
|
|
|
| • Münasibətini bitirmək istəyən müğənni açıq-saçıq görüntüləri ilə şantaj olundu - "Daha sonra öyrəndim ki.."
Bu gün, 06:20 |
|
|
|
| • Qanında infeksiya olduğu halda “Berlin” klinikasında əməliyyat etdilər –Vətəndaş həkimi ittiham edir
Bu gün, 06:09 |
|
|
|
| • Pensiyalarla bağlı VACİB TƏKLİF – Mərhələli olaraq…
Bu gün, 06:05 |
|
|
|
| • Məktəb direktoru rəsmən FİTNƏ TÖRƏDİR - VİDEOFAKT
Bu gün, 06:02 |
|
|
|
| • İki Cəbrayılovun dağıtdığı BİR RAYON - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 05:57 |
|
|
|
| • Ordubad rayonunda ŞÜBHƏLİ TENDERLƏR - Əgər bir araşdıran olsa...
Bu gün, 05:50 |
|
|
|
| • Suraxanıda ÖZBAŞINALIQ: Başçı görmürmü? - VİDEO
Bu gün, 05:42 |
|
|
|
| • Paşinyan hələ gözləmə mövqeyindədir - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 05:34 |
|
|
|
| • “Avroviziya” münsiflərimizin adları qalmaqal yaratdı - SİYAHI
Bu gün, 05:30 |
|
|
|
| • "Mənim məzhəbim, təriqətim də hamısı eşqdir" - ETİRAZ
Bu gün, 05:26 |
|
|
|
| • Müğənni Mirkamil əməliyyat olundu
Bu gün, 05:23 |
|
|
|
| • Bank əmanətləri: Güvəndiyimiz qalxan, yoxsa aşağı faizli tələ? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 00:46 |
|
|
|
| • Paytaxtın tarixi görkəmi məhv edilir, keçmişi silinir - MALƏSƏF...
Bu gün, 00:41 |
|
|
|
| • Köçəryan güclü deyil, Rusiya hələlik Paşinyanla davam edir - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:38 |
|
|
|
| • Mətbəx masasında əməliyyat: Yaxud xəstələr niyə xəstəxanada ölür? - AKTUAL
Bu gün, 00:36 |
|
|
|
| • Ukrayna Rusiya ilə memorandum imzalaya bilər - KİV
Bu gün, 00:30 |
|
|
|
| • "Ermənistanın siyasi isteblişmenti ölkənin gələcəyini yalnız Rusiyada görür" - FAKT BUDUR!
Bu gün, 00:27 |
|
|
|
| • Azərbaycanda şair xərçəngdən vəfat etdi
Bu gün, 00:24 |
|
|
|
| • Məşhur müğənni AZERCELL-i İFŞA ETDİ - 4 günə necə bitə bilər?
Bu gün, 00:20 |
|
|
|
| • Erməni terrorçuları şərti sərhəddə
Bu gün, 00:13 |
|
|
|
| • Rusiya və Ukrayna ən qısa müddətdə atəşkəslə bağlı danışıqlara başlayacaq - Tramp
Dünən, 22:17 |
|
|
|
| • “Qocalanda bunu sənə karyera verməyəcək”
Dünən, 21:23 |
|
|
|
| • Fransanın Bakıda casus oyunları: Martin Ryan onlarla azərbaycanlını Fransa kəşfiyyatına təhvil verib - SENSASİON İFADƏ
Dünən, 21:19 |
|
|
|
| • Camaatımız nə istəyir? - AKTUAL
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • İcra başçıları nə qədər maaş alır? - MƏBLƏĞ
Dünən, 19:01 |
|
|
|
| • "Belə mənəvi durum Qalib xalqa yaraşmır...” - Ekspert son günlərin amansız qətlləri haqda həyəcan təbili çaldı..
Dünən, 18:52 |
|
|
|
| • Şəmkir İcra Hakimiyyəti milyonluq tender keçirir
Dünən, 18:47 |
|
|
|
| • “Nar”ın dəstəyi ilə hazırlanan Jest dili tətbiqi tezliklə istifadəyə veriləcək
Dünən, 18:37 |
|
|
|
|
