Azərbaycanlı biznesmenlərdən rüşvət alan polis rəisləri kimdir? .....                     Bakı və İrəvan sülh sazişini mümkün qədər tez imzalamalıdır .....                     “Uşaqlarım da ondan qorxurdu”: İllərdir ərindən şiddət görən qadın ölümdən xilas oldu .....                     Daşnaklar Paşinyan üçün təhlükəyə çevrilib .....                     Tramp düyməyə basdı: Üç ölkə Moskva və Tehrana görə hədəfdə .....                     3 ölkə B-52 və qırıcıların iştirakı ilə təlim keçirdi .....                     Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqı 1095 manatdır .....                     Məktəblərin yüksəksürətli internetlə təmin olunmasına 2,4 milyon .....                     85 yaşlı direktor aylardır ki, işı çıxmır .....                     "Oğullarım əcnəbi xanımla ailə qurublar" .....                     "Danone" ləğv olunur .....                     "Rusiya Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesindən kənarda qalıb, amma..." .....                     Türkiyə təkcə özünün yox... regionun da ŞƏKLİNİ DƏYİŞİR... .....                     Havanın yağmursuz olacağı gözlənilir .....                     ABSURD DALINCA ABSURD: nəqliyyatçıya maliyyə işləri həvalə olunur... .....                     “Qulp”un Aşıq Yediyarının səhhətində ciddi problem yaranıb .....                     Mehdiabadı KİM XARABA QOYUR? .....                     Ermənistanda Rusiya bazasının güllələnən hərbçisi xəstəxanaya yerləşdirilib .....                     Agentliyin 9 ölkədə tədbir keçirmək planı baş tutmadı .....                     Fazil Mustafaya sui-qəsd edən Səricanovun oğlunun həbs müddəti uzadılıb .....                     Üç dövlət qəzetinin təşkilati hüquqi forması dəyişdirildi: 2 qəzet BİRLƏŞDİ .....                     Milli Onkologiya Mərkəzinə 650 min manat ayrılıb .....                     Rusiyada FACİƏ: azərbaycanlı öldü .....                     Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək .....                     “Təhsil qərarları yalnız rəqəmlərlə ölçülməməlidir!” .....                     Mavritaniya, Zimbabve, Toqo və Nigerə həsəd aparan "milli" komanda: .....                     Liderlərin beş saatlıq görüşünün nəticəsi: sülh prosesində irəliyə daha bir addım .....                     Jurnalistika ixtisasında .....                     Agentlik rüşvət əleyhinə idarəetmə sistemi ilə bağlı xidmət alır .....                     İranın Zəngəzurla bağlı "qırmızı xətti" aradan qalxıb .....                     "Rusiya artıq bu hadisədən müəyyən nəticələr çıxarıb..." .....                     Bakıda Baş plana qarşı çıxaraq tarixi binaları kimlər sökür? .....                     İcra Hakimiyyətində yeni təyinat .....                     Zelenski dilemma qarşısındadır .....                     Bakıda yeddi uşaq anasından şok əməl: əri həbsdə idi, özü də... .....                     Robert Koçaryan Alen Simonyana qarşı ikinci iddia qaldırıb .....                     Bakının iki dostu razılaşdı, üç regionda yeni vəziyyət .....                     İranda yeni proses: federasiya yaranır, Təbriz paytaxt olur... .....                     Naxçıvanda ƏSRİN MƏHKƏMƏSİ... .....                     Cəbrayılda 4.2 milyon manata Qarabağ Meşəçilik və Təlim Mərkəzi yaradılır .....                 

Prezident Konstitusiyanı dəyişməyə çalışır: - bunun arxasında hansı məqsədlər dayanır?
Tarix: 30-08-2024, 14:00 | Çap et
Prezident Konstitusiyanı dəyişməyə çalışır:
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan hesab edir ki, Türkiyənin hazırkı Konstitusiyası tamamilə mənasını itirib. “CNN Türk” xəbər verir ki, o, bu barədə Konstitusiyanın dəyişdirilməsinə həsr olunmuş kitabın ön sözündə yazıb.

Ölkə başçısının sözlərinə görə, yeni Konstitusiya liberal olmalı və cəmiyyətin bütün təbəqələrinin maraqlarını əks etdirməlidir: “Keçən müddət ərzində hazırkı Konstitusiyaya dəyişikliklər edilsə də, sətirlər arasında hələ də dövlət çevrilişinin izləri var. Baxmayaraq ki, zamanla mətndə dəyişikliklər edilib. Türkiyə regionda və dünyada dövlət çevrilişindən sonra qəbul edilən belə bir Konstitusiyaya layiq deyil”.

Türkiyənin hazırkı əsas qanunu hərbi çevrilişdən iki il sonra, 7 noyabr 1982-ci ildə qəbul edilib. Türkiyənin mövcud hökuməti “çevriliş konstitusiyası” adlandırılan Konstitusiyanı “sivil konstitusiyaya” dəyişməyi qarşısına məqsəd qoyub.

Ölkənin ana yasasının yenilənməsi zərurətindən danışan Ərdoğan qeyd edib ki, hazırkı sənədlə ölkə irəli gedə bilməz: “Ölkənin əsas qanunu sosial müqavilədir. 1921 və 1924-cü il konstitusiyalarını istisna etsək, bütün konstitusiyalarımız qəyyumların göstərişi ilə yazılıb və xalqın üzərinə qoyulub. Bu, 1980-ci il hərbi çevrilişi nəticəsində ortaya çıxan hazırkı Konstitusiyadan xilas kimi zəruridir”.

Türkiyə Prezidenti deyib ki, yenilənmiş sənəd mülki vətəndaşlar tərəfindən yaradılan əhatəli və liberal Konstitusiya olmalıdır. Qeyd edək ki, Konstitusiyaya dəyişikliklərin təsdiq edilməsi deputatların səsverməsi ilə qəbul edilir - o, səslərin beşdə üçü ilə dəstəklənməlidir.

Ərdoğan ilk dəfə deyil ki, ölkə Konstitusiyasının dəyişdirilməsini təklif edir. O, yenidən bütün siyasi qüvvələri bu işə fəal qoşulmağa çağırıb. Dövlət başçısı 2023-cü ildə keçiriləcək prezident seçkiləri zamanı da Ana Yasanı dəyişdirəcəyinə dair vədlər verib.

Türkiyənin hazırkı Konstitusiyası sonuncu dəfə 2017-ci ildə dəyişdirilib. Sonra Ərdoğan müvəffəqiyyətlə düzəlişlərə nail olub, nəticədə ölkə prezident respublikasına çevrilib.

Türkiyə Böyük Millət Məclisi (TBMM) tərəfindən təsdiq edilən ilk Konstitusiya 1921-ci ildə qəbul edilib. 3 ildən sonra ölkənin əsas qanununun yeni variantı qəbul edilib, vaxtaşırı düzəlişlərlə 36 il müddətində - 1961-ci ilə qədər qüvvədə olub. 1960-cı ildə Türkiyədə dövlət çevrilişi baş verib, 1924-cü il Konstitusiyası ləğv edilib, yenisi isə cəmi bir ildən sonra qəbul olunub.

1982-ci ildə ümumxalq səsverməsi ilə, həmçinin hərbi çevrilişdən sonra qəbul edilmiş Respublikanın Dördüncü Konstitusiyası da bir neçə dəfə dəyişdirilib, lakin hələ də qüvvədədir.

Türkiyə cəmiyyətində bu haqda nə düşünürlər? Vətəndaşlar bu tədbirləri zəruri hesab edirmi? Ərdoğan özü Konstitusiyaya konkret hansı dəyişiklikləri istərdi?

AYNA mövzunu tanınmış ekspertlərlə müzakirə edib.

Türkiyəli politoloq, tarix elmləri namizədi, Yaxın Şərq üzrə ekspert, Moskva Dövlət Linqvistika Universitetinin xarici regionşünaslıq kafedrasının dosenti Mehmet İkbal Durre:

“Hesab edirəm ki, Türkiyənin yeni Konstitusiyası dövlətin və cəmiyyətin inkişafına, demokratikləşməsinə xidmət etməlidir. Bu, həm də ölkədə məhkəmə sisteminin müstəqilliyinə gətirib çıxarmalıdır ki, bu da Türkiyə dövlət sisteminə təkcə öz vətəndaşları tərəfindən deyil, eləcə də beynəlxalq qurumlar tərəfindən inamı artıracaq və bu da öz növbəsində ölkə iqtisadiyyatının investisiya cəlbediciliyini artıracaq. Mən hesab edirəm ki, yeni Konstitusiya ölkənin demokratikləşməsi çərçivəsində kürd probleminin həllinə də töhfə verməlidir”.

Azərbaycanlı beynəlxalq əlaqələr üzrə ekspert, Strateji Araşdırmalar və İnkişaf Mərkəzinin (Türkiyə) rəhbəri Ramiyə Məmmədova:

“Konstitusiyaya dəyişikliklərin edilməsi mövzusu uzun müddətdir müzakirə olunur. Prezidentin özü və hakim partiyanın yüksək vəzifəli şəxsləri, müxtəlif nazirlər, hökumət rəsmiləri bu barədə dəfələrlə danışıblar.

İlk növbədə deyilir ki, Konstitusiyanın ilk üç əsas maddəsi dəyişdirilməlidir. Orada dövlətçilik formasından, respublikanın xüsusiyyətlərindən, dövlətin bütövlüyündən danışılır. Onlar çoxdan, hətta Atatürkün dövründən qəbul edilib və heç vaxt dəyişməyib. Üstəlik, bu maddələr Türkiyə tərəfindən müstəqil şəkildə qəbul edilməyib. Yeri gəlmişkən, Konstitusiyanın bu maddələri ilə bağlı sonrakı mübahisələr və fikir ayrılıqları bir neçə dəfə Türkiyədə hərbi çevrilişlərə səbəb olub.

Ərdoğanın 20 ildir davam edən hakimiyyəti, yəqin ki, Qərb və qərbyönlü qüvvələr tərəfindən devrilməmiş yeganə gücdür. Ona görə də Ərdoğan Türkiyənin parlamentli respublikadan prezident respublikasına çevrilməsi ilə bağlı qərar qəbul edildikdən sonra daim təkrar edir ki, hazırkı Konstitusiya Qərbin diktəsi ilə yazılıb və nəticədə üçüncü qüvvələr hər zaman təşkilatlanma, bir növ qiyam qaldırmaq imkanı əldə ediblər.

Və idarəetmə formasının dəyişməsindən sonra dövlətçiliyin mahiyyəti dəyişməsə də, siyasi partiyaların statusu dəyişdi, ümumilikdə ölkədə ümumi siyasi vəziyyət dəyişdi. Yəni, Ərdoğanın komandası elə bir vəziyyət yaratmağa yönəlib ki, bir daha Türkiyədə çevrilişlər olmasın.

Hazırkı Konstitusiyada müəyyən məsələlərlə bağlı bir qədər qeyri-müəyyən, anlaşılmayan ifadələr var ki, müxalifət partiyaları hökumətin müəyyən hərəkətlərinə müraciət etmək istəyəndə bundan məmnunluqla yararlanır. Üstəlik, hətta terror təşkilatı PKK-ya dəstək verən kürd tərəfdarı partiya da Konstitusiyaya istinad edir.

Ona görə də əsas qanuna dəyişiklik etmək lazımdır - o, ölkənin gələcək təhlükəsizliyinə uyğun olmalıdır. Nə üçüncü ölkələr, nə də daxili qüvvələr vəziyyəti öz mülahizələri ilə manipulyasiya edə bilməlidir. Prezidentin danışdığı budur.

Ərdoğan hesab edir ki, bu yaxınlarda 100 illiyini qeyd edən Türkiyə Cümhuriyyəti üçün 3 çevriliş kifayət edər. Və o, əksər parlamentariləri inandırmağa çalışır ki, Konstitusiyaya təcili dəyişikliklərə ehtiyac var. Ərdoğan müxalifət partiyalarının liderləri ilə də bu haqda danışır. Çünki bu məsələlər tamamilə respublikanın bütün sakinləri üçün birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir. Bu fikirlə ümumi razılıq, konsensus olmalıdır”.










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Azərbaycanlı biznesmenlərdən rüşvət alan polis rəisləri kimdir? - ŞOK TƏFƏRRÜATLAR
Bu gün, 13:42
Bakı və İrəvan sülh sazişini mümkün qədər tez imzalamalıdır - Aİ
Bu gün, 13:39
“Uşaqlarım da ondan qorxurdu”: İllərdir ərindən şiddət görən qadın ölümdən xilas oldu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:23
Daşnaklar Paşinyan üçün təhlükəyə çevrilib - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 13:03
Tramp düyməyə basdı: Üç ölkə Moskva və Tehrana görə hədəfdə – İrəvandan sürpriz rol
Bu gün, 13:01
3 ölkə B-52 və qırıcıların iştirakı ilə təlim keçirdi
Bu gün, 12:57
Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqı 1095 manatdır – Rəsmi
Bu gün, 12:55
Məktəblərin yüksəksürətli internetlə təmin olunmasına 2,4 milyon - SƏRF OLUNACAQ
Bu gün, 12:52
85 yaşlı direktor aylardır ki, işı çıxmır - İLGİNC
Bu gün, 12:42
"Oğullarım əcnəbi xanımla ailə qurublar"
Bu gün, 12:32
"Danone" ləğv olunur
Bu gün, 12:29
"Rusiya Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesindən kənarda qalıb, amma..." - Ərəstun Oruclu ŞƏRH EDİR
Bu gün, 12:24
Türkiyə təkcə özünün yox... regionun da ŞƏKLİNİ DƏYİŞİR... - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 12:20
Havanın yağmursuz olacağı gözlənilir - belə deyirlər...
Bu gün, 12:14
ABSURD DALINCA ABSURD: nəqliyyatçıya maliyyə işləri həvalə olunur... - "Azəriqaz" şefi "GÜL VURUR"...
Bu gün, 12:08
“Qulp”un Aşıq Yediyarının səhhətində ciddi problem yaranıb
Bu gün, 12:01
Mehdiabadı KİM XARABA QOYUR? - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 11:58
Ermənistanda Rusiya bazasının güllələnən hərbçisi xəstəxanaya yerləşdirilib
Bu gün, 11:49
Agentliyin 9 ölkədə tədbir keçirmək planı baş tutmadı - TENDER LƏĞV EDİLDİ
Bu gün, 11:44
Fazil Mustafaya sui-qəsd edən Səricanovun oğlunun həbs müddəti uzadılıb - AÇIQLAMA
Bu gün, 11:41
Üç dövlət qəzetinin təşkilati hüquqi forması dəyişdirildi: 2 qəzet BİRLƏŞDİ - FƏRMAN
Bu gün, 11:39
Milli Onkologiya Mərkəzinə 650 min manat ayrılıb - SƏRƏNCAM
Bu gün, 11:38
Rusiyada FACİƏ: azərbaycanlı öldü - HƏSSAS GÖRÜNTÜLƏR
Bu gün, 11:34
Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək – 14 milyon manatlıq dələduzluq
Bu gün, 11:30
“Təhsil qərarları yalnız rəqəmlərlə ölçülməməlidir!” - Kamran Əsədov
Bu gün, 11:27
Mavritaniya, Zimbabve, Toqo və Nigerə həsəd aparan "milli" komanda: -Reytinqdə 3 "addım" geri getdik
Bu gün, 11:26
Liderlərin beş saatlıq görüşünün nəticəsi: sülh prosesində irəliyə daha bir addım - ŞƏRH
Bu gün, 11:24
Jurnalistika ixtisasında qabiliyyət imtahanı LƏĞV EDİLİR?
Bu gün, 11:22
Agentlik rüşvət əleyhinə idarəetmə sistemi ilə bağlı xidmət alır - FOTO
Bu gün, 11:21
İranın Zəngəzurla bağlı "qırmızı xətti" aradan qalxıb - Sabiq nazirdən sensasiya
Bu gün, 11:19
"Rusiya artıq bu hadisədən müəyyən nəticələr çıxarıb..." - partiya sədri
Bu gün, 11:17
Bakıda Baş plana qarşı çıxaraq tarixi binaları kimlər sökür? – “Dedilər ki, burada narkomanlar yaşayır...”
Bu gün, 11:05
İcra Hakimiyyətində yeni təyinat - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 11:02
Zelenski dilemma qarşısındadır
Bu gün, 11:00
Bakıda yeddi uşaq anasından şok əməl: əri həbsdə idi, özü də... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:57
Robert Koçaryan Alen Simonyana qarşı ikinci iddia qaldırıb - BU DƏFƏ...
Bu gün, 10:53
Bakının iki dostu razılaşdı, üç regionda yeni vəziyyət – Pakistan ekspert detalları açdı
Bu gün, 10:51
İranda yeni proses: federasiya yaranır, Təbriz paytaxt olur... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 10:47
Naxçıvanda ƏSRİN MƏHKƏMƏSİ... - BU GÜN...
Bu gün, 10:44
Cəbrayılda 4.2 milyon manata Qarabağ Meşəçilik və Təlim Mərkəzi yaradılır - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:36
Ermənistanda "Taşir Pizza" şəbəkəsinin direktoru həbs edilib
Bu gün, 10:19
"Ermənistanla sülh müqaviləsi dekabrda imzalanacaq..." - Erməni nəşri
Bu gün, 10:15
Dövlət Turizm Agentliyinin daha bir milyonluq tenderi ləğv edildi
Bu gün, 10:12
İcra başçısı onu özünə müavin təyin etdi - ƏMR
Bu gün, 10:10
Zəngəzur dəhlizinə yaşıl işıq - Əbu-Dabi görüşü tarixi dönüş nöqtəsi ola bilər
Bu gün, 09:56
Rusiya ilə gərginlik müğənnilərin toy bazarına təsir edibmi? – İki məşhur danışdı
Bu gün, 09:49
Bu şirkət 15 milyon manatlıq dərman müqaviləsinə sahib çıxdı - DETALLAR
Bu gün, 09:41
İran SQ-nin Baş Qərargah rəisi öldürülüb - KİV
Bu gün, 09:39
AZERCEL: Müştəri oğurlayır, amma... - BU DA AXIRI...
Bu gün, 09:33
“Xalq Kapital” çökür? - Dövriyyədə 100 FAİZLİK AZALMA
Bu gün, 09:28
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru