Praktikada: Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 74-cü maddəsinin c) bəndinin tədbiqi ilə əlaqədar bəzi hallarda problemlər yaranır və sonda bu maddi hüquq norması işçilərin əmək hüquqlarının pozulması ilə nəticələnir. Belə ki:

1. AR Əmək Məcəlləsinin 74-cü maddəsinin c) bəndinə əsasən: "qanunvericiliklə daha uzun müddət müəyyən edilməyibsə, əmək qabiliyyətinin fasiləsiz olaraq altı aydan çox müddətə tam itirilməsi ilə əlaqədar "işçi əmək funksiyasını yerinə yetirə bilmədikdə"(Tibbi Sosial Ekspert Komissiyası rəyi nəzərə alınmaqla) tərəflərin iradəsindən və ya istəyindən asılı olmayaraq onunla bağlanmış əmək müqaviləsi ləğv edilir.

2. Nəzəri cəhətdən baxıldıqda, əlbəttə uzun müddət müalicə almasına baxmayaraq sağalmamış, əmək qabiliyyətini ağır dərəcədə itirmiş və Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının qərarı ilə müvafiq əlillik dərəcəsi almış və bu əsasla da əmək müqaviləsi ləğv edilmiş işçinin sonradan sağalması, əmək qabliyyətini bərpa etməsi real və ya inandırıcı görünmür. Lakin:

3. Praktikada belə halların mövcud olması hallarına da rast gəlinir. Bu faktı, müraciət edən işçilərin şikayətləridə təsdiq edir.Belə ki:

4. Müracət edən işçilər bildirirlər ki, uzun müddət müalicə almalarına baxmayaraq sağalmamış,əmək qabiliyyətlərini ağır dərəcədə itirmiş, Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının qərarı ilə müvafiq əlillik dərəcəsi almış və bu əsasla da əmək müqavilələri: AR Əmək Məcəlləsinin 74-cü maddəsinin c) bəndinə əsasən:"əmək qabiliyyətinin fasiləsiz olaraq altı aydan çox müddətə tam itirilməsi ilə əlaqədar işçi əmək funksiyasını yerinə yetirə bilmədikdə" əsası ilə ləğv edilmişdir.

5. Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının qərarı ilə sonradan sağalmalarına baxmayaraq, onlar öz əvvəlki peşə və vəzifələrinə və ya buna uyğun vəzifə və peşəyə işə bərpa oluna bilmirlər.

6. Nəticədə əlillikləri ləğv edilmiş, Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının qərarı hüquqi tərəfdən sağalmış və əmək qabliyyətlıri bərpa edilmiş işçilər: həm əlilliklə əlaqədar əmək pensiyası ala bilmirlər, həm də əmək qabliyyətləri bərpa olunmasına baxmayaraq öz əvvəlki peşə və ya vəzifələrinə işə bərpa oluna bilmirlər.

7. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 74-cü maddəsinin c) bəndi bu halda qeyd olunan əmək münasibətlərini ədalətli tənzim etmir və bu əsasdan da bu maddi hüquq normasında dəyişiklik edilməlidir.

8. Qeyd olunan halda, əmək qabliyyətini bərpa etmiş işçini öz əvvəlki peşə və ya vəzifəsinə bərpa etmək istəməyən işəgötürənə də bu barədə irad tutmaq, Əmək Məcəlləsinin tələblərini pozması və işçinin əmək hüquqlarını pozması kimi də qiymətləndirmək olmaz. Belə ki, qeyd olunan əmək münasibəti bu halda birbaşa olaraq Əmək Məcəlləsilə tənzimlənmir.

9. Yuxarıda göstərilənlıri əsas tutaraq hesab edirəm ki, Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 74-cü maddəsinin c) bəndi aşağıdakı redaksiyada verilməklə dəyişiklik edilməlidir:

"Qanunvericiliklə daha uzun müddət müəyyən edilməyibsə, əmək qabiliyyətinin fasiləsiz olaraq altı aydan çox müddətə tam itirilməsi ilə əlaqədar işçi əmək funksiyasını yerinə yetirə bilmədikdə" əsası ilə əmək müqaviləsi ləğv edilmiş işçi müəyyən dövr keçdikdən sonra öz əmək qabliyyətini bərpa edərsə və bu barədə müvafiq icra orqanı olan TSEK-n(Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının qərarı) Arayışını təqdim edərsə, öz əvvəlki peşə və ya vəzifəsinə bərpa oluna və ya onun razılığı ilə digər yüngül işlə təmin olunmalıdır.