İki gün əvvəl Fransanın Ermənistandakı səfiri Olivye Dekotini və digər yerli rəsmilərin iştirakı ilə Gorus şəhərində Fransanın fəxri konsulluq ofisi açılıb. Açılış mərasimində Fransanın Ermənistandakı səfiri ilə yanaşı, Gorus meri Aruş Aruşanyan, Sünik (Zəngəzur-red) qubernatoru Robert Qukasyan və fəxri konsul təyin olunan Karmen Apunts iştirak ediblər. Qeyd olunan mərasim sadəcə lent kəsmə proseduru yox, Fransa-Ermənistan münasibətlərində və Cənubi Qafqaz siyasətində yeni səhifə kimi təqdim edilir.

Açılış zamanı səfir Olivye Dekotiniyə "Niyə Sünikdə baş konsulluq deyil, fəxri konsulluq ofisi açılıb?" sualı verilib. Səfir isə etiraf edib ki, Zəngəzurda kifayət qədər fransız vətəndaşı yaşamır ki, burada baş konsulluq fəaliyyət göstərsin. (Əslində, o bölgədə bir nəfər də olsun Fransa vətəndaşı yoxdur - red.) “Amma bu, sadəcə fəxri konsulluq deyil, burada fransızlarla ermənilər birgə çalışacaqlar. Yəni bu, sadə diplomatik statusdan daha artıqdır", - o əlavə edib

Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Vahan Kostanyan isə daha siyasi ritorika ilə çıxış edərək, Fransa tərəfindən Gorusda belə bir nümayəndəliyin açılmasını "böyük siyasi siqnal və strateji addım" kimi qiymətləndirib. Onun sözlərinə görə, bəzi qüvvələr bu mövzunu şişirdərək, guya Fransa burada baş konsulluq açmalı idi kimi yanlış gözlənti formalaşdırmağa çalışır: "Bu, təmsilçilik baxımından daha çox simvolik addımdır. Fəxri konsulluq vizalar və digər klassik konsulluq xidmətləri göstərməyəcək". 

Bu açıqlama Fransanın konsulluq xidmətlərini təqdim etməyəcəyi halda nəyə görə belə bir ofis açdığı sualını daha da gücləndirir. Nə viza, nə də rəsmi konsulluq dəstəyi təqdim edilməyəcəksə, bəs bu ofisin mahiyyəti nədir?

Azərbaycanda hesab edirlər ki, Gorusda Fransanın fəxri konsulluq ofisinin açılması bir neçə təhlükəli tendensiyanın göstəricisidir:

Fransanın Cənubi Qafqazda birtərəfli siyasəti: Paris uzun illərdir ki, regionda balanslı vasitəçi kimi çıxış etmək əvəzinə, açıq şəkildə Ermənistanı dəstəkləyir. Milli Assambleyada Azərbaycanın əleyhinə qəbul edilən sənədlər, Qarabağla bağlı birtərəfli mövqe və indi də Ermənistanın ən həssas bölgəsində diplomatik strukturun yaradılması bunu sübut edir.

Zəngəzur – Ermənistanın “qırmızı xətti”: Bu bölgə Ermənistan üçün geosiyasi və hərbi baxımdan həyati əhəmiyyət daşıyır. Bura həm İranla sərhəddir, həm də Zəngəzur dəhlizi layihəsinin əsas hissəsidir. Fransa məhz bu bölgədə fəxri konsulluq ofisi açmaqla Ermənistanın bu ərazidəki suverenliyinə beynəlxalq dəstək mesajı verir.

Fransa-Rusiya rəqabəti fonunda bölgəyə müdaxilə: Rusiya Zəngəzurda baş konsulluq açmağa hazırlaşdığı bir zamanda Fransanın daha tez hərəkətə keçməsi təsadüfi deyil. Bu, regionda Moskva-Paris rəqabətinin diplomatik müstəviyə keçməsinin əlamətidir.

Fəxri konsulluqlar diplomatik imtiyazlar baxımından məhdud olsa da, onların informasiya toplamaq, yerli ictimaiyyətlə əlaqələr qurmaq və müxtəlif layihələr vasitəsilə təsir imkanları genişdir. Bu kontekstdə Fransanın məqsədi sadəcə simvolik deyil, həm də informasiya və yumşaq güc vasitəsilə bölgədə yer tutmaq ola bilər.

Sual doğuran məqam: Orada fransız yaşamırsa, bu konsulluq kimə xidmət edir?

Fransa səfirinin dediyinə görə, Zəngəzurda fransızlar yaşamır. Bəs, bu halda kimə və nəyə görə bu nümayəndəlik yaradılıb? Real konsulluq funksiyası yoxdursa, bu addımın arxasında siyasi və ya strateji motivlər durduğu açıq-aşkar görünür. Bu, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və regional təşəbbüslərinə qarşı atılan dolaylı bir addım kimi qiymətləndirilə bilər.

Fransanın Gorusda fəxri konsulluq ofisi açması sadəcə rəmzi diplomatiya aktı deyil, daha çox Cənubi Qafqazda mövqe qazanmaq, Zəngəzur bölgəsini beynəlxalq gündəmdə qorumaq və Rusiya ilə yanaşı, Türkiyə və Azərbaycanla rəqabətdə üstünlük qazanmaq məqsədi daşıyır. Bu, Azərbaycanın regional təşəbbüslərinə qarşı daha geniş planın tərkib hissəsi ola bilər. Bakının bu məsələ ilə bağlı mövqeyini beynəlxalq platformalarda daha açıq və ardıcıl formada ifadə etməsi zəruridir.

Pressklub.az